Oseola-seminollar?n ba???s?

Oseola-seminollar?n ba???s? Fenimor Kuper D?nya ?d?biyyat?ndan se?m?l?r Bu ?s?rd? m?st?ml?k??il?r? qar?? m?qavim?t g?st?rmi? seminollar?n azadl?q u?runda m?bariz?si t?svir olunub, Oseolan?n timsal?nda azadl?qsev?r hindular?n ?mumil??mi? obraz? yarad?l?b. Mayn Rid OSEOLA – SEM?NOLLARIN BA??ISI ?i??kl?r diyar? G?z?l Florida! ?nsanlar? buraya c?zb ed?n a?aclar? yarpaq t?km?y?n me??l?rin, ?i??kl?ri solmayan ??ll?rindir. Pay?z v? q?? f?sill?rini tan?mayan g?z?l diyar, s?n el? h?min ?i??kl?r diyar? olaraq qalm?san! S?nin me??l?rin ?vv?lkit?k ya??l, s?malar?n buludsuz, sular?n g?z ya??t?k durudur. S?n yen? d? g?z?llik sa??rsan! He? d?yi?m?mis?n, d?yi??n t?kc? insanlar?nd?r. M?n indi s?nin torpa??nda a?larla z?ncil?ri g?r?r?m, ancaq q?rm?z?d?rili xalq?n? g?rm?r?m. B?s han? hindular? Onlar daha s?nin ?i??kli torpa??nda dola?m?r, qay?qlar? s?nin ?aylar?nda ?zm?r, kamanlar?n?n dart?lm?? ipl?ri daha a?aclar?n aras?nda cingild?mir. Onlar gedibl?r – uzaqlara v? h?mi??lik. Ancaq onlar k?n?ll? deyil, m?cbur?n, g?z?ya?l? gedibl?r. Onlar? s?nd?n zorla qopar?b Q?rb? do?ru s?x??d?r?blar. El? m?n d? onlar kimi buradan k?n?ls?z ayr?lm??am. M?n a? r?ng? boyanm??, p?nc?r?l?rind? ya??l jal?zl?r olan pal?d evi g?r?r?m. K?lg?likd? y?ng?l yay paltar?nda olan bir q?z var. Bu m?nim ki?ik v? yegan? bac?m Virciniyad?r. Q?z?l? sa?lar? ona anas?ndan irs?n ke?ib. Bac?m ?z sevimlil?ri olan xall? maral v? onun balas? il? oynay?r. Evin arxas?nda is? bar? il? ?hat? olunmu? v? canl?l??? il? se?il?n ba?qa bir m?nz?r? a??l?r. Burada i? bulaq kimi qaynay?r. Bir-birinin ?z?rin? qoyulmu? ??nl?rd? indiqo[1 - ?ndiqo – g?y r?ngli boya ?ld? etm?k ???n bitki] islad?l?r v? ondan g?y r?ngli boya ?ld? olunur. Bir q?d?r aral?da c?rg?-c?rg? d?z?lm?? x?rda evl?r g?r?n?r. Bunlar z?nci komalar?d?r. Bar?n?n i??risind? v? tarlalarda y?zl?rc? adam h?r?k?td?dir. Onlar?n bir-ikisini ??xmaqla ham?s? qullard?r. Burada z?ncil?rl? yana??, mulatlar[2 - Mulatlar – z?ncil?r v? a?lar aras?ndak? qar???q nikahdan t?r?y?nl?r], sambolar[3 - Sambolar – z?ncil?r v? mulatlar, yaxud hindular aras?ndak? qar???q nikahdan t?r?y?nl?r] v? kvarteronlar[4 - Kvarteronlar – a?lar v? mulatlar aras?ndak? qar???q nikahdan t?r?y?nl?r] da vard?r. Ki?il?rin geyimi y?ng?l k?tan ?alvardan, parlaq boyanm?? k?yn?kd?n v? palma yarpaqlar?ndan d?z?ldilmi? ?lyapadan ibar?tdir. Qad?nlar daha ?lvan geyinibl?r – ?yinl?rind? zolaql? ?it don, ba?lar?nda dama-dama par?adan yayl?qlar var. Ki?il?r d? qad?nlar kimi indiqo plantasiyas?nda ?al???rlar. ??l?rini g?r?n zaman adamlar g?l?r, oxuyur, zarafatla??rlar. Onlar qul olsalar da, atam onlarla yax?? davran?r. Bax m?nim yadda??ma bel? xo? l?vh?l?r h?kk olunub. M?nim u?aql???m burada ke?ib, ??urlu h?yat?m?n ba?lan??c? burada qoyulub. Cekl?r H?r plantasiyan?n “zal?m qulyaban?s?” vard?r. Bizimki odun?u Sar? Cek idi. ?z?n?n zal?ml??? il? f?rql?n?n bu mulat? atama ?z do?maca atas? satm??d?. ?g?r ana k?l?dirs?, onun ?vlad? da k?l?dir. Atan?n azad olmas? t?r?m?l?ri ???n he? bir ?n?m da??m?r. Amerikada hindu v? z?nci u?aqlar? anan?n taleyini b?l???r. Plantasiyada ba?qa bir Cek d? ya?ay?rd?. Birincid?n f?rqli olaraq onu Qara Cek dey? ?a??r?rd?lar. Qara Cek meht?r v? araba?? v?zif?sini yerin? yetirirdi. Onlar?n boyunu v? ya??n? n?z?r? almasaq, aralar?nda ba?qa he? bir b?nz?rlik yox idi. Qara Cekin xeyirxah ?r?yi vard?. O, ?z cizgil?rin? g?r? z?ncid?n ?ox mulata b?nz?yirdi. Z?ncil?r ???n qal?n dodaqlar, yast? burun, maili al?n s?ciyy?vidir. Qara Cekd? bu ?lam?tl?rin he? biri yox idi. Bir d? Viola ad?nda bir q?z vard?. Bizim plantasiyan?n birinci g?z?li olan kvarteron q?z idi. H?r iki Cek q?z?n ?r?yini qazanmaq ist?s? d?, Viola ?st?nl?y? a??q-a?kar Qara Cek? verirdi. Bu da Sar? Cekin nifr?tin? s?b?b olmu?du. Cekl?rin sevgi v? q?sqancl?q ?hvalat? x?susi maraq k?sb etm?s? d?, bunu ona g?r? qeyd etdim ki, bu m?nim sonrak? h?yat?ma m?h?m t?sir ed?n hadis?l?rin b?t?v bir z?ncirin? ba?lan??c vermi?di. Sar? Cek r?qibinin a??q-a?kar ?st?nl?y? malik oldu?unu g?rd?kd? Violan? t?qib etm?y? ba?lam??d?. Bac?m onun Violaya pislik ed?c?yind?n qorxdu?u ???n mulat?n c?zaland?r?lmas?n? ist?mi?di. Bu hadis?d?n sonra Sar? Cekin kinli adam oldu?una d?lal?t ed?n bir hadis? ba? verdi. Bac?m?n sevimli xall? maral? g?l?n sahilind? ?lm?? halda tap?ld?. Onun b?d?nind? n? c?z?q, n? d? yara vard?. B?lli oldu ki, onu bo?ublar. Qara Cek bildirdi ki, Sar? Cekin maral? bo?ub qa?d???n? g?r?b. Sar? Ceki ikinci d?f? qam?? il? c?zaland?rd?lar. Sar? Cekin c?zaland?r?lmas? onun z?nciy? qar?? olan nifr?tini daha da art?rm??d?. Z?nci il? mulat aras?ndak? dava zaman? Sar? Cek b??aq ??xararaq ?z silahs?z r?qibini yaralad?. Bu d?f? onu daha s?rt c?zaland?rd?lar. Ancaq mulat islah olunanlardan deyilmi?. Porta?al me??sinin arxas?nda i?i su il? dolu olan bir ??k?klik vard?. Evd?n nohura q?d?r porta?al me??sinin i?i il? c???r sal?nm??d?. Onun suyu duru v? t?miz idi. Bu nohurdan h?m bal?q tutur, h?m d? orada ?imirdik. Plantasiyam?z?n bir t?r?fi savanna[5 - Savanna ? tropik v? subtropik zonalarda ot ?rt?kl?ri] – atlar?n v? ev heyvanlar?n?n otlad?qlar? t?bii otlaq idi. Burada tez-tez maral v? v?h?i hindtoyu?u s?r?l?ri g?r?n?rdi. G?ney ?tatlar?n?n ?ks?r g?ncl?ri kimi, m?nim d? ba?l?ca ?yl?nc?m ov etm?k idi. M?n, ad?t?n, quyuda gizl?n?r, hindtoyu?u, ya da marallar?n g?lm?sini g?zl?y?rdim. Bir d?f? s?h?r tezd?n m?n h?min yer? ov etm?y? yolland?m. Yax?nl?qdak? qayal??a ??x?b oradan ?trafa baxd?m. Savannan?n geni? d?zl?rind? he? bir canl? g?r?nm?rd?. M?n bir q?d?r m?yus oldum, ??nki anam m?nd?n nahara ov ?ti g?tirm?yi xahi? etmi?di. Y?qin ki, kims? m?nd?n ?nc? burada olmu? v? ovu ?rk?d?b qa??rm??d?. B?lk?, bu, qon?u plantasiyadan olan g?nc Rinqolddur, ya da hindu ov?ulardan biri. Savannalar he? k?sin ??xsi m?lkiyy?ti deyildi. Ona g?r? d? bu yerl?rd? ham? ov ed? bil?rdi. M?nims? ?r?yimd?n maral ovlamaq ke?irdi. Amma qar??mda a??lan m?nz?r?y? n? q?d?r g?z qoysam da, marallar g?r?nm?rd?. Art?q a?a?? enm?y? haz?rla??rd?m ki, tarlalar?n savannadan ??p?rl? ayr?ld??? yerin yax?nl???nda, s?rv me??sinin k?nar?nda maral s?r?s? g?r?nd?. “Aha! – d???nd?m. – Onlar qar??dal? tarlas?ndan ke??r?k buraya g?l? bilibl?r”. M?n d???nd?m ki, marallar buraya ??p?rin k?nc?nd? taxtalarla ?rt?l?n bir d?likd?n ke?ibl?r. Lakin b?t?n taxtalar yerind? idi. Dem?li, marallar ba?qa yolla g?lmi?di. B?lk? d?, onlar? kims? t?qib edirmi?. Ax? bu, kim ola bil?rdi? Ov?ular? B?lk?, y?rt?c? heyvanlar? D???nc?l?rimin z?nciri marallar? qorxudan?n peyda olmas?yla q?fl?t?n q?r?ld?. Bu, ?ynind? g?y ?alvar, zolaql? k?yn?k, ba??nda palma yarpa??ndan ?lyapa olan odun?umuz – Sar? Cek idi. Mulat?n burada n? i?i vard?? O he? ov?u da deyildi. Lakin o, daim me??d? olmaqla b?t?n x?lv?t yerl?r?, el?c? d? heyvanlar?n ad?t v? x?susiyy?tl?rin? yax?? b?l?d idi. Q?sa m??ahid?d?n sonra mulat?n marallar? t?qib etm?diyi b?lli oldu. O, me??d?n ??xaraq tamam ba?qa s?mt?, qar??dal? tarlas?na aparan yola buruldu. O, aramla, ?yil?-?yil? gedirdi. Ayaqlar?n?n yan?nda x?rdaca bir heyvan – it, ya da opossum[6 - Opossum ? pi?iy?ox?ar m?z?li canl?] vard?. Sar? Cek sanki heyvan? arxas?nca ??kib apar?rd?. Ola bilsin ki, o, opossumu ovlam??d?. Amma onun bird?n d?n?b ov?u olmas? m?ni t??cc?bl?ndirdi. Lakin onun ?yilib heyvan? tumarlamas? m?ni ?a?q?nl??a sald?. Dem?li, bu, opossum deyilmi?! Bir azdan mulat ??p?rd?ki d?liy? yax?nla?d?, taxtalar? bir-bir ??xararaq d?liyi a?d?. Sonra arxas?nca s?r?d?y? heyvanla birlikd? qar??dal? tarlas?nda g?zd?n itdi. Bird?n m?hz Sar? Cekin getdiyi yolda savannaya do?ru h?r?k?t ed?n bir v?cud peyda oldu. ?vv?l m?n? el? g?ldi ki, bu, adamd?r. O, h?r?k?tl?rind?n hindunu xat?rlad?rd?. Amma biz hindularla s?lhd? idik. Hindu mulat? niy? izl?sin ki?! Bu q?rib? m?xluq is? m?hz mulat?n izi il? gedirdi. “B?lk?, bu, Qara Cekdir?” – m?n d???nd?m. Ancaq o, alic?nab adam idi. ?z xain d??m?nin? n? q?d?r q?z?bli olsa da, onunla k?nc-bucaq qisas?na qadir deyildi. Bu an y?ks?y? qalxm?? g?n?? savannan? i??qland?rd?. Qaramt?l v?cud s?r?n?r?k k?lg?d?n ??xd? v? qar??dal? tarlas?na t?r?f h?r?k?t etdi. ?ndi onu ayd?n g?rm?k olurdu. Bu, n? z?nci, n? d? hindu idi. Bu, alliqator[7 - Alliqator ? timsahlar ail?sind?n olan y?rt?c? heyvan] idi. D?risinin r?ngi a?, q?rm?z?, yaxud qara olmas?ndan as?l? olmayaraq bataql?q v? g?ll?rin yan?nda ya?ayan ?hali bu heyvandan ehtiyat edirdi. Hiss olunurdu ki, alliqator Sar? Cekin izl?riyl? gedirdi. O, ??m?nliyi ke??r?k mulat?n a?d??? d?liy? t?r?f ir?lil?yirdi. Alliqatorlar suda bal?q kimi ?zs? d?, quruda ?ox yava? gedirl?r. Mulat?n q?rib? r?ftar? v? arxas?nca ??p?ri a??q saxlamas? onun alliqatordan x?b?ri olmas?na s?but idi. Ancaq Sar? Cekin onlardan birini nec? tovlay?b ?z arxas?nca g?tir? bilm?si m?nim ???n ?sl tapmaca idi. Qar??dal? tarlas?n?n i?i il? ged?n Sar? Cek dayand???m yerd?n ayd?n g?r?n?rd?. O, c?rg?l?rl? deyil, onlar?n aras? il? ??p?ki gedirdi. Bel? etm?sinin s?b?bini he? c?r anlaya bilmirdim. Ancaq m?n tezlikl? bu ziqzaqvari h?r?k?tin m?qs?dini anlad?m. Yaln?z indi m?n it ulart?s?n? xat?rladan bir s?s e?itdim. ?vv?lc? m?n? el? g?ldi ki, bu s?si ??xaran alliqatordur. Ancaq bu s?r?n?nl?r yaln?z k?rp? vaxt? k???k kimi zingild?yir. Mulat?n arxas?nca s?r?n?n alliqatorsa b?y?k idi. Bundan ba?qa, s?s Sar? Cek t?r?fd?n g?lirdi. Dem?li, onun arxas?nca ??kib apard??? opossum deyil, it imi?. Yenid?n h?min s?s g?ldi v? mulat?n qar??dal?lar?n aras?ndan ??xd???n? g?rd?m. O, qar??dal? sah?sind?n ??xmazdan ?vv?l dik?lib ?trafa g?z g?zdirdi. G?man ki, k?nardan g?r?nm?sini ist?mirdi. Bunun s?b?bi n? idi? Qar??dal? tarlas?ndan sonra indiqo plantasiyas? g?lirdi. Plantasiyada indiqonun h?nd?rboy “yalan?? Qvatemala” n?v? bitirdi. Onun aras?nda ?yil?r?k g?z? g?r?nm?d?n getm?k olar. G?r?n?r, mulat da el? bu fikr? g?lmi?di. Bir q?d?r t?r?dd?dd?n sonra o, im?kl?m?y? ba?lad?. Sar? Cek arabir dayan?b k???y? ?z?n? t?r?f dart?r, heyvansa a?r?dan zingild?yirdi. Alliqator mulatdan c?mi ?lli add?m aral? idi v? bird?n m?n h?r ?eyi ba?a d??d?m. S?n dem?, mulat alliqatoru k???kl? tovlay?rm??! M?n alliqator ov?ular?n?n ?zl?rind?n e?itmi?dim ki, alliqatorlar zingild?y?n itin arxas?nca ?ox uzun m?saf? q?t etm?y? haz?rd?rlar. Onlar?n fikrinc?, bu amans?z canl?lar it zingiltisini m?mnuniyy?tl? yedikl?ri balalar?n?n s?sin? b?nz?dirl?r. Bel? ??x?rd? ki, mulat hans?sa m?qs?dl? alliqatoru ev? t?r?f apar?rd?. Amma onun g?st?rdiyi s?y t?nb?l t?bi?ti il? he? c?r uyu?murdu. B?s o, alliqatorun k?m?yi il? hans? ??r i?i t?r?tm?k ist?yirdi? Ax? quruda alliqatordan qorxan yoxdur. Burada o he? kim ???n t?hl?k?li deyil. Porta?all?q il? b?y?k nohur aras?nda s?ni, t?sba?alar?n s?fr? ???n b?sl?ndiyi “t?sba?a yuvas?” adlanan ki?ik bir nohur vard?. Sar? Cek onun yan?ndan ke?ib b?y?k nohura yax?nla?d?. ?vv?lc? ev? t?r?f, sonra is? hiss olunan bir m?mnunluqla d?n?b g?ldiyi t?r?f? baxd? v? k???y? suya tolazlad?. Sonra porta?all??a girib g?zd?n itdi. Soyuq suya d???n k???k dayanmadan zingild?yir v? var g?c? il? ?apalay?rd?. ?t zingiltisin? g?l?n alliqator c?ld suya at?ld? v? ?z qorxunc di?l?riyl? qurban?n? tutub bir andaca suyun alt?na ??kildi. Virciniyan?n xilas? M?n el? fikirl??irdim ki, mulat?n niyy?tinin ?st?n? a?m??am. Nohur bac?m?n sevimli x?rda b?z?kli bal?qlar? il? dolu idi. Bal?q is? alliqatorlar?n sevimli qidas?d?r. Bel? qorxunc bir y?rt?c? b?t?n nohuru bo?aldar v? bu, bal?qlar?n yiy?sin? b?y?k k?d?r, Sar? Cek? is? f?r?h b?x? ed?rdi. Ancaq sonra b?lli oldu ki, m?n ancaq yar?yad?k d?z fikirl??mi??m. O zaman el? g?nc v? t?cr?b?siz idim ki, insan kininin hans? h?dd? ?ata bil?c?yind?n x?b?rsizdim. Bird?n a?l?ma g?ldi ki, tez ev? gedib g?rd?kl?rimi x?b?r verim. Amma el? bu an maral s?r?s?n?n oldu?um yer? lap yax?nla?d???n? g?rd?m. Q?rara g?ldim ki, ev? ?libo? qay?tmay?m. Qayadan endim v? itl?ri qay??dan a??b buraxd?m. ?z?m d? q??q?raraq ir?li y?y?rd?m. Marallar el? s?r?tl? qa??rd?lar ki, itl?rd?n ?n c?ldi yaln?z savannan?n k?nar?nda marallardan birin? ?at?b onun bo?az?ndan yap??a bildi. Bu, qiyam?t bir ov idi. M?n itl?rd?n, ovdan v? ??xsi r??ad?timd?n ?ox raz? halda ?ld?r?lm?? di?i maral? ?iynim? a??rd?m v? ev? t?l?sdim. El? bu an s?mada iki b?y?k qu?un u?du?unu g?rd?m. Onlar ?ala?an idi, ?z? d? bu qu? n?v?n?n ?n g?z?l n?may?nd?l?ri olan “Kral ?ala?anlar?”. Floridan?n v?h?i savannalar?nda ya?ayan bu qu?lar?n plantasiyan?n ?z?rin- d?n u?mas? q?rib? idi. M?n? el? g?ldi ki, onlar? ?iynimd?ki maral c?md?yi c?lb edir, ona g?r? d? c?md?yi yer? qoyub ?z?m bir az aral?da a?aclar?n arxas?nda gizl?ndim. Qu?lar he? n?d?n ??bh?l?nm?d?n a?a?? enm?y? ba?lad?lar. Onlardan birinin aya?? yer? d?y?r-d?ym?z at?? a?d?m v? qu? cans?z halda otlar?n ?st?n? s?rildi. ?r?yim gizli bir f?r?hl? d?y?n?rd?. Maral? da, qu?u da ?iynim? a??r?b ev? sar? t?l?sdim. El? xo?b?xt idim ki, y?k?m m?n? bir qu t?k? kimi y?ng?l g?lirdi. Ev? ?atanda m?ni eyvanda dayanm?? anam qar??lad?. – Bu n? qu?dur? – o soru?du. – Kral ?ala?an?d?r. Virciniya ???n h?diyy?dir. Han? o?.. – Bir az ba?da oynay?b getdi. – B?s indi haradad?r? – ?imm?y? getdi. – ?imm?y?? – H?, Viola il? getdi. N? olub ki? – Ah, ana, ah! – Corc, n? olub? – Aman Tanr?m! Alliqator! Sar? Cek! Alliqator! M?n birc? bunlar? dey? bildim. Nohura t?r?f ?yri-?yr? c???rla deyil, b?t?n mane?l?ri hoppan?b ke??r?k ?n q?sa yolla qa??rd?m. Arxadan anam?n ?midsizlikl? dolu f?ryad? e?idildi. M?nims? diqq?tim nohurdan g?l?n s?sl?rd? idi. Budur, suyun ?app?lt?s?n? v? onun g?l???n? e?idir?m. O, cingiltili s?sl? g?l?r. Tanr?ya ??k?r! Bac?m salamatd?r! – Virciniya! Virciniya! – M?ni ?a??ran kimdir? Corc, s?ns?n? – Bac?, tez sudan ??x! – N? ???n? M?n h?l? bir az ?z?c?y?m. Yenid?n suyun ?app?lt?s? v? bac?mla qulluq?usunun ??n g?l??l?ri e?idildi. Lakin s?sl?r q?fl?t?n k?sildi, ard?nca is? ?ar?siz bir q??q?r?q e?idildi. – Viola, bax! Aman Allah, o, bura ?z?r! K?m?y? g?lin! Corc, k?m?k et! Xilas et, xilas et m?ni! – G?lir?m, bac?, g?lir?m! ?ld?r?m s?r?tiyl? m?ni nohurdan ay?ran kollu?a at?ld?m. T?f?ngimi g?t?r?b ni?an ald?m. Alliqatorun b?d?nind? yaln?z iki z?if yer var – g?z v? sol qolun alt?, ?r?y? yax?n yer. M?n onun g?z?n? ni?an alsam da, g?ll? ?iynin? d?yib s?rt pullu d?rid?n geri s??rad?. Ona at?lan g?ll?d?n lap q?z?bl?n?n alliqator enli quyru?unu suya ??rparaq ir?li at?ld?. Onun n?h?ng ??n?si a??ld? v? bac?m?n paltar?n?n ?t?yi v?h?inin d?h??tli c?h?ngin? ke?di. ?z?m? suya atd?m v? Virciniyan? lap vaxt?nda – alliqator onu suyun alt?na ??km?k ist?y?nd? tuta bildim. M?n v?h?ini qorxutmaq v? q?nim?tini buraxma?a vadar etm?k ?midiyl? var g?c?ml? q??q?r?rd?m. Ancaq o ?z qurban?n? m?hk?m tutub saxlay?rd?. Virciniyan? dart?b ??xarma?a g?c?m yetmirdi. Anlad?m ki, alliqator h?r ikimizi suyun alt?na ??kib tik?-tik? ed?c?k! Q?fild?n kims? nohura tulland?. Onun uzun qara sa?lar? v? qarabu?day? ??hr?si vard?. O biz? yax?nla??rd?. Bir k?lm? d? dem?d?n bu adam bir ?lini alliqatorun ?iynin? s?yk?yib onun belin? tulland?. O?lan?n ?lind? b??aq parlad? v? onun tiy?si alliqatorun g?z?n? sanc?ld?. Y?rt?c? bac?m? buraxaraq a?r?dan n?rild?di v? belind?ki o?lanla suyun dibin? cumdu. M?ns? sahil? ??xaraq hu?unu itirmi? Virciniyan? otlar?n ?st?n? uzatd?m. Metis[8 - Metis ? hindularla a?d?rilil?rin nikah? n?tic?sind? yaranm?? qar???q irqin ?mumi ad?] Hadis?d?n x?b?r tutan kimi ham? ?z?n? nohura yetirdi. N?f?si k?silmi? alliqator sahil? ??xar?ld?. Ham? alliqatorun ?aydan g?lib nohura nec? girdiyini d???n?rd?. Yaramaz Sar? Cekin he? a?l?na da g?lmirdi ki, onun sirri fa? olub! Onun yaramazl???ndan yaln?z m?nim x?b?rdar oldu?umu d???ns?m d?, bu bel? deyildi. Biz ham?m?z bac?m? xilas el?y?n o?lana t???kk?r edirdik. Virciniya da ?z?n? g?lib ona minn?tdarl???n? bildirdi. Amma o susurdu. Ya??na g?r? h?l? u?aq olsa da, ?z?n? ki?it?k ciddi tuturdu. Qartal burnu ona m?xsusi bir yara??q verir, a? irqin qan qar????? is? onun sif?t cizgil?rini bir q?d?r m?layiml??dirirdi. Qara sa?lar? hindularda oldu?undan daha q???ng idi. ?ynind? q?rm?z? mahuddan ?alvar, ala-b?z?k par?adan k?yn?k vard?. Mokasinl?ri[9 - Mokasin ? maral d?risind?n d?z?ldilmi? ayaq geyimi] a??lanm?? maral d?risind?n idi. Ba??nda is? ?? k?rk?s l?l?yi il? b?z?dilmi? sar?? vard?. – Yaralanmam?s?n?z ki? – m?n ondan soru?dum. – Xeyr. Q?tiyy?n. – Siz ba?dan-aya?a islanm?s?n?z. M?n? el? g?lir ki, paltarlar?m sizin ?yniniz? g?l?r. – Minn?tdaram. M?n sizin geyiml?r? ?yr??m?mi??m. Paltarlar?m? g?n?? ?ynimd?c? qurudacaq. – Onda biz? gedib nahar ed?k. – Sa? olun, az ?nc? yemi??m. – B?lk?, k?nl?n?z ??rab ist?y?r? – Yox, sa? olun. M?n yaln?z su i?ir?m. Yeni tan???ma n? dey?c?yimi bilmirdim. O, t?klifl?rimd?n imtina ets? d?, m?nd?n ayr?l?b getm?k ist?yini d? g?st?rmirdi. B?s o n? g?zl?yirdi? M?kafatm?? Tez cibimd?n pul kis?mi ??xar?b onun ovcuna qoydum. O, b?y?k naraz?l?qla dollarlar? suya f?rladaraq: – M?n sizd?n pul ist?m?mi?dim, – dedi. M?n incidim, amma daha ?ox vicdan ?zab? ??kdim. Tez nohura ba? vurub ?limd?n oraya d??m?? t?f?ngi tapd?m v? onu metis? verdim. O g?l?ms?di v? suyun dibin? ba? vuraraq pul kis?mi tap?b g?tirdi. – Bu, qiyam?t h?diyy?dir, – dey? o, t?f?ngi g?zd?n ke?ir?-ke?ir? dill?ndi. – ?ndi biz hindularda, a?lar?n d?y?rl?ndirdiyi ?ox ?ey tapa bilm?zs?n, torpaqlar?m?zdan ba?qa! (O bunu x?susi vur?u il? dedi.) B?lk?, siz patronda? v? mokasin g?t?r?siniz? Mayumi onlar? qiyam?t d?z?ldir. – Mayumi? – Bac?m? deyir?m. Mokasinl?rd? ov etm?k sizin geydiyiniz ??km?l?rd? oldu?undan qat-qat rahatd?r. “Mayumi! – ?z-?z?m? dedim. – F?sunkar, nam?lum ad! Do?rudanm?, bu, odur?” Bir d?f? me?? c???r?nda qar??la?d???m olduqca g?z?l q?z yad?ma d??d?. M?n onu ?i??kl?rin a?d??? ya??l ??m?nd? g?rd?m. Ona baxma?a he? macal tapmam?? yox oldu. Ancaq o zamandan b?ri bu f?sunkar x?yal arzular?ma hakim k?sildi. G?r?s?n, h?min q?z bu o?lan?n bac?s? idi? – Sizin ad?n?z n?dir? – m?n soru?dum. – A?lar m?ni m?rhum atam?n ad? il? – Pauel dey? ?a??r?rlar. Atam a? idi. Anam sa?d?r. Getm?k vaxt?d?r. Ancaq ?nc? siz? bir sual verm?yim? icaz? verin. Qullar?n?z?n aras?nda ail?niz? ?dav?t b?sl?y?n b?dniyy?t biri ola bil?rmi? – Dey?s?n, bel?si var. H?r halda, ondan ??bh?l?nm?k ???n s?b?bl?rim m?vcuddur. – Onun izl?rini tan?ya bil?rsinizmi? – D???n?r?m ki, tan?yaram. – Onda m?niml? ged?k! – Ehtiyac yoxdur. M?n h?r ?eyi bilir?m. O, bac?m? t?l?f etm?k ???n alliqatoru buraya tovlay?b g?tirib. – Bunu nec? bildiniz? – M?n bax o qayan?n arxas?ndan h?r ?eyi g?rd?m. B?s siz nec? ?yr?ndiniz? – Bataql?qda ov ed?rk?n izl?ri g?rd?m. ?zl?rd?n ??bh?l?ndim v? ?kin yerini ke??r?k p?hr?liy? ?atd?m. Sizi nohurda g?rd?m. Dem?, ?z?m? vaxt?nda yetiribmi??m. – B?li, ?n son anda, yoxsa yaramaz ?z niyy?tin? ?atacaqd?. Ancaq o, c?zas?n? alacaq! Sonra biz bir-birimizin ?lini s?x?b sa?olla?d?q. Q?z?bd?n od tutub yan?rd?m. M?nim zavall?, m?sum bac?m! Ona ziyan verm?y? ?al??an cinay?tkar c?zas?n? yubanmadan almal?d?r! Lakin m?n bilirdim ki, bu m?s?l?ni h?ll etm?k atam?n s?lahiyy?tind? deyil. Bu cinay?tin h?lli il? daha t?l?bkar hakiml?r m???ul olmal?d?rlar. Ev? yax?nla?araq atam? v? qullara n?zar?t ed?n adam? b?y?k talvar?n alt?nda g?rd?m. Alliqator ov?usu qoca Hikmen v? bir ne?? qon?u da burada idi. M?n s?h?r ba? ver?nl?ri onlara dan??d?m. T??cc?bd?n ham? ild?r?m vurmu? kimi quruyub qalm??d?. M?nim dedikl?rimi t?sdiql?y?n v? ?lav?l?r ed?n ?ahid d? tap?ld?. Bu, Qara Cek idi. Bu s?h?r o, Sar? Cekin uca pal?dlardan birin? d?rma?d???n? g?rm??d?. Bu, m?hz bac?mla qulluq?usunun nohu-ra yolland?qlar? vaxt olmu?du. Z?nci ondan a?aca d?r- ma?mas?n?n s?b?bini soru?duqda o, a?aca qoza y??maq ???n ??xd???n? bildirmi?di. Halbuki a?acdan en?nd? onun ?lind? bir d?n? d? olsun qoza yox imi?. Bizim dan??d?qlar?m?z ham?n? h?y?cana g?tirdi. H?r t?r?fd?n q??q?r?qlar ucal?rd?: “Han? Sar? Cek?” Onu porta?all?qda v? nohurun ?traf?nda axtarma?a ba?lad?lar. Ancaq h?d?r yer?. Sanki yer ayr?l?b mulat? udmu?du. Onda m?nim a?l?ma g?ldi ki, qayaya d?rma??b ?trafa g?z g?zdirim. Qayaya ??xan kimi m?n Sar? Cekin indiqo plantasiyas? il? s?r?n?r?k qa?ma?a ?al??d???n? g?rd?m. Qayadan hoppan?b birba?a t?qib? at?ld?m. Onun me??d? gizl?nm?sinin qar??s?n? almaq ???n var g?c?ml? qa??rd?m. D?z me??nin k?nar?nda onun yolunu k?s?r?k g?d?k??sind?n tutma?a m?v?ff?q oldum. Qullar?n m?n? tabe olmalar?na ad?t etdiyim ???n onun ita?tl? dayanaca??n? g?man edirdim. Amma o dart?naraq ?limd?n ??xd?, geri ?evrilib b??aq ??xard? v? ?r?yimi ni?an alsa da, b??aq ?z?md?n as?l? olmadan qald?rd???m ?lim? sanc?ld?. ?g?r Qara Cek vaxt?nda g?lib ?atmasayd?, onu ikinci d?f? m?n? saplayacaqd?. Qara Cek r?qibini m?hk?mc? s?x?b saxlad? v? dig?rl?ri g?lib ??xanad?k buraxmad?. Tezlikl? mulat? m?hk?m qay??larla sar?d?lar v? o, k?m?ksiz halda qar??m?zda s?rilib qalm??d?. Amans?z q?rar B?t?n bu hadis?l?r evimizin h?dudlar?ndan k?narda da b?y?k h?y?can do?urdu. Bizd? ba? ver?nl?r haqda x?b?r inan?lmaz s?r?tl? yay?ld? v? t?xmin?n bir saat ?rzind?, dem?k olar ki, q?s?b?nin b?t?n sakinl?ri biz? g?lib ??xd?. H?r ?ey b?lli idi, g?nah s?buta yetirilmi?di. Mulat sahibl?rinin h?yat?na q?sd etmi?di. Dem?li, ?l?m c?zas?na layiq idi. ?ks?riyy?t canini diri-diri yand?rmaq t?klifini b?y?ndi. Bu amans?z q?rara hakim d? qo?uldu. Atam h?km? y?ng?ll??dirm?yi – he? olmasa, cinay?tkara ?zab verm?m?yi xahi? etdi. Ancaq hakiml?r ?z q?rarlar?nda q?ti idil?r. Bel? olduqda atam edamda i?tirak etm?kd?n boyun qa??rd?. Bizim ail?mizd?n birc? m?n camaat?n arxas?nca gedirdim. Mulat m?ni g?rd? v? m?ni yaralamas? il? ?y?nm?y? ba?lad?. Edam yerin? yax?nla?d?qda izdiham?n aras?ndan g?l?? v? zarafat s?sl?ri e?idilir, k?l?l?r? qar?? nifr?t s?dalar? y?ks?lirdi. ?z ail?sinin ?n pis x?susiyy?tl?rini irs?n ?xz ed?n az??n, amans?z yeniyetm? Rinqold bu i?d? x?susi canf??anl?q edirdi. Onun bac?mdan xo?u g?ldiyini bilirdim. Atas? q?s?b?nin ?n varl? plantatoru[10 - Plantator ? b?y?k torpaq sah?l?ri v? qullar? olan adam] idi v? Rinqold ?z?n? h?r yerd? ist?kli qonaq say?rd?. O, n? q???ngliyi, n? d? n?cibliyi il? f?rql?nirdi. Rinqoldun xasiyy?ti xo?uma g?lmirdi. Amma evd? onu g?l?r?zl? qar??lay?rd?lar. G?zl?rimizin q?z?l par?lt?s?ndan qama?mas? adi bir hald?r… Rinqold mulat?n ?ld?r?lm?sini inadla t?l?b ed?nl?rd?n idi. Bu onun n? q?d?r q?ddar oldu?unu g?st?rirdi. G?nc metis Pauel d? burada idi. O, izdiham?n aras?nda olsa da, he? n?d? i?tirak etmirdi. Rinqold hindunu g?r?n kimi ?z?nd? q?rib? bir ifad? yarand?. Bu, minn?tdarl?q duy?usu deyildi, ?ksin?, onun doda??nda h?qar?tli bir t?b?ss?m oynad?. – Ey! Q?rm?z?d?rili! – o q??q?rd?. – S?n bu i?? qol qoymam?san ki? E?idirs?n, q?rm?z?d?rili, s?ninl?y?m! – M?n? q?rm?z?d?rili deyirs?n? – metis ona sata?ana m??rur bir bax?? f?rladaraq hidd?tl? s?sl?ndi. – H?r halda, m?nim d?rimin r?ngi sizinkind?n yax??d?r, qorxaq m?q?vva! – T?krar et, g?r?m n? dedin! – Meyliniz ??kirs?, buyurun: qorxaq m?q?vva! – metis son s?zl?ri x?susi vur?uyla dedi. Bu an Rinqold ona at?? a?d?, ancaq g?ll? yan ke?di. R?qibl?r ?lb?yaxa oldular v? metis onu yer? y?xd?. Metisin ?lind? b??aq parlad? v? kims? b??a?? vurub onun ?lind?n yer? salmasayd?, Rinqold o biri d?nyaya yollanacaqd?. Meydandak?lar onlar? bir-birind?n ay?rd?lar. Bird?n kims? q??q?rd?: – Sar? Cek qa?d?! Mulat, h?qiq?t?n d?, qa?m??d?. Pauelin ?lind?n kimins? vurub sald??? b??aq onun ayaqlar? yan?na d??m??, o is? bundan m?har?tl? istifad? ed?r?k ipl?ri k?smi?di. Onun ard?nca tapan?a v? t?f?ngl?rd?n at?? a??lsa da, t?st? ??kil?nd? biz mulat?n g?ld? ?zd?y?n? g?rd?k. Ona t?r?f yen? d? g?ll? at?l?rd?, ancaq g?ll?l?rd?n he? biri ona ?atm?rd?. Mulat?n suya at?lmas?n?n s?b?bi ayd?n idi. ?g?r o, ??ll?kl? qa?ma?a c?hd ets?ydi, ya itl?rin q?nim?tin? ?evril?c?k, ya da daha c?ld qa?anlar t?r?find?n yaxalanacaqd?. Suda is? onunla b?hs? gir? bil?nl?rin say? ?ox deyildi. Amma yen? d? adamlar onu t?qib etm?kd?n ?l ??kmirdil?r. Lakin n? seyr?il?r, n? izl?y?nl?r t?qibin n? il? bit?c?yini a??llar?na bel? g?tirmirdil?r. He? mulat ?z? d? onu nec? qorxunc t?hl?k?nin g?zl?diyini x?yal etmirdi. Adan?n sahilind?ki a?aclar?n k?lg?si art?q onun ?z?rin? d???rd? v? biz onun h?r an me??y? gir?r?k g?zd?n it?c?yini g?man edirdik. Amma o, bird?n k?skin ??kild? d?nd? v? sahilboyu ?zd?. Biz onun n?d?n bel? etdiyini anlamad?q. O, sahil? ??xmaq ist?s?ydi, a?ac buda??ndan tutub ??xard?. Ancaq bizim ?a?q?nl???m?za tezlikl? son qoyuldu: s?n dem?, suda ?z?n tutqun cisim he? d? a?ac g?vd?si deyil, alliqator imi?. Bu m?nz?r? qar??s?nda ham? tutulub qald?. Yaln?z mulat ?z h?yat?n? qurtarmaq m?qs?dil? b?t?n g?c?n? s?rf ed?r?k ?z?rd?. H?min an m?n mulat?n cinay?tl?rini unutmu?dum – az qala ona ?r?yim yan?rd?. O, a?ac buda??ndan yap??araq sudan ??xma?a v? alliqatordan can?n? qurtarma?a ?al???rd?. Lakin insan ??kisin? tab g?tirm?y?n budaq s?nd?. Mulat, arxas?nca da alliqator c?h?ngi aralanm?? ??kild? suyun dibin? getdil?r. Biz n?f?simizi q?saraq bu s?hn?ni izl?yirdik. Sudak? ?n ki?ik l?p? bel? g?z?m?zd?n yay?nm?rd?. Onun d?rinlikl?rind? n? adamdan, n? d? y?rt?c?dan ?s?r-?lam?t g?r?n?rd?. Tezlikl? g?l?n s?thi hamar v? sakit bir ??kil ald?. Adamlar b?t?n adan? axtard?lar, ancaq mulat?n he? bir izin? rast g?linm?di. ?v?zind? suda q?rm?z? k?p?k tapd?lar v? bunun mulat?n qan? oldu?unu q?t etdil?r. Rinqoldun qisas? Mulat?n ?l?m? d?h??tli olsa da, insanlar?n ona k?sdikl?ri c?za daha d?h??tli idi. G?yl?r c?zan? y?ng?ll??dir?r?k ona qar?? yerli hakiml?rd?n daha m?rh?m?tli oldu. Camaat da??l??anda m?n hindunu axtarma?a ba?lad?m. Amma o, dey?s?n, getmi?di. Rinqold kinli adam idi. Onun qisas almaq ist?yin? d???c?yini bilirdim. D???nd?m ki, Rinqolda onun davran???n? t?qdir etm?diyimi deyim. Lakin onu tapa bilm?dikd? qoca Hikmen? yax?nla??b: – Siz Arens Rinqoldu g?rm?misiniz? – soru?dum. – El? indic? getdi. – Hans? istiqam?td?? – ?ayla ?z?yuxar?. Bill Uilyams v? Ned Spensl?. – At?n?z? m?n? birc? saatl??a ver?rsinizmi? – Yab?m?? M?mnuniyy?tl?! ?st?yirsinizs?, bir g?nl?y? g?t?r?n. Ancaq siz yaral? ?linizl? nec? ged?c?ksiniz? – Eyib etm?z! Birc? y?h?r? minm?yim? yard?m edin. Onlar?n hindunun ard?nca pis niyy?tl? ?apd?qlar?n? t?xmin edirdim. ?aya yax?nla?d?qda t?xminl?rimin ?sass?z olmad???na ?min oldum. Pauelin ?st?nd? silah olmad??? ???n ?? n?f?r? m?qavim?t g?st?r? bilm?mi?di. Onlarsa onun k?yn?yini ??xar?b ?z?n? a?aca sar?m??d?lar. ?z y???l?b qalm?? q?z?bl?rini bo?altmaq ???n onlar onun ??lpaq k?r?yini qam??lama?a haz?rla??rd?lar. – Utan?n, Arens Rinqold! – q??q?raraq onlara yax?nla?d?m. – X?cal?t ??kin! Bu, ?clafl?qd?r. – L?n?t? g?lmi? hindu buna layiqdir! – Uilyams m?z?ldand?. – N?y? g?r?, mister Uilyams? – Ona g?r? ki, bu h?yas?z a? adamlara h?cum ??km?k kimi bir yek?ba?l?q edib. – Onun burada n? i?i var? – Spens i?? qar??d?. – Hans? haqla ?ay?n bu sahilind? veyill?nir? – Sizin m?n? toxunmaq h?ququnuz olmad??? kimi, eynil? onu da n? bu, n? d? o biri sahild? incitm?k kimi bir haqq?n?z yoxdur. – Ha-ha-ha! Biz el? sizin d? ?hd?nizd?n g?l?rik! – Amma bu el? d? asan olmayacaq! Sa? ?lim z?d?sizdi. M?s?l?nin g?rginl???c?yini g?man ed?r?k Hikmenin tapan?as?n? da alm??d?m v? indi onu qald?raraq ni?an ald?m. Rinqold yax?? bilirdi ki, m?niml? aras? d?y?rs?, daha evim? g?l? v? bac?m? g?r? bilm?y?c?k. Ona g?r? d? geri ??kildi. Dostlar? il? o, kin-k?dur?td?n al??araq d?y?? meydan?n? biab?r??l?qla t?rk etdil?r. Hindunu azad ed?n kimi o dedi: – N? vaxt ist?s?niz, ?ay?n o biri sahilin? g?l? bil?rsiniz. He? bir hindu siz? toxunmaz. Siz h?mi?? bizim yerl?rin ?n ?ziz qona?? olacaqs?n?z! Mayumi M?n onun d?v?tini q?bul edib me??d?ki evin? getm?k q?rar?na g?ldim. S?f?rimi ecazkar v? ayd?n bir s?h?r? t?yin etdim. ?z?ml? it v? t?f?ng g?t?r?r?k yola haz?rla?d?m. Qay??a ?yl??ib sahild?n aralanmaq ist?yirdim ki, bac?m?n s?sini e?itdim. – Corc, hara gedirs?n? – Bilm?k ist?yirs?n, Virciniya? – H?, m?n? de, ya da m?ni ?z?nl? g?t?r! – Nec?? S?ni me??y? g?t?r?m? – Niy? d? yox? ?oxdand?r ki, me??d? olmam??am. – Virciniya, ba?qa vaxt, birc? bu g?n yox! – N?d?n bu g?n yox? – Pauelin yan?na gedir?m. Ona ba? ??k?c?yim? s?z vermi?dim. – G?r s?n? n? deyir?m, qarda??m! D?nyada h?r ?eyd?n ?ox, hindu komas?na baxmaq ist?rdim. M?ni d? apar. – Yax??, ?g?r anam icaz? vers?… – Eybi yox, Corc, anam ac?qlanmaz. Bir d? ev? niy? qay?d?m ax?? G?r?rs?n, m?n haz?ram. – Yax??, bac?, arxa t?r?fd? otur. Yola d???r?k! Biz qar?? sahil? yax?nla?anda hasar v? ki?ik evl?r il? d?vr?l?n?n yet?rinc? b?y?k bir ev ucal?rd?. Tarlalarda qullar – z?ncil?r v? hindular ?al???rd?lar. – B?s dostumuzun komas? haradad?r? O demi?di ki, ya?ad??? koma ?ay?n sahilind?dir. – B?s bu art?rmada dayanan kimdir bel?? – S?n m?nd?n yax?? g?r?rm??s?n! Bu, Paueldir! Ancaq ola bilm?z ki, o, burada ya?as?n… B?y?m bu, komad?r? O, y?qin, buraya qonaq g?lib. Bir bax, biz? t?r?f g?lir! O bizi qar??lay?b ev? d?v?t etdi. – Bu sizin evdir? – bir q?d?r s?x?la-s?x?la soru?dum. – B?li. – B?s bunlar kimdir? – i??il?ri g?st?rib soru?dum. – Qullar?m?z. – M?g?r z?ncil?rl? b?rab?r, hindular da quldur? – H?, el? b?t?n qalanlar? kimi. Biz ev? yax?nla?d?q v? qap?da bizi onun ?sl hindu qad?n olan anas? qar??lad?. – Yax?? ki, siz g?ldiniz! – g?nc s?sl?ndi. – Sizin mokasinl?r art?q haz?rd?r… Ana, onlar han??.. B?s Mayumi han?? Bax bu da o! Nax??l? mokasinl?rd? ki?icik ayaqlar, inc?, m?k?mm?l qam?t, ??ffaf d?risi olan tunc r?ngli ??hr?, al yanaqlar, al-q?rm?z? dodaqlar, yuxar? qatlanm?? uzunkirpikli qara g?zl?r, s?x qa?lar v? qara sa?lar… M?nim zavall? q?lbim! Mayumi – m?nim me?? ilah?m!.. Biz orada bir saata yax?n qald?q. M?n bu q?sa zamanda m?n?n b?y?d?m. Geri d?n?rk?n avarlar? ??k?n zaman hiss etdim ki, ?r?yim orada, arxada qal?b… Ada M?nim Pauel il? tan??l???m get-ged? dostlu?a ?evrildi. Biz tez-tez me??d? v? g?ld? g?r???r, ov edirdik. Dostum art?q t?cr?b?li ov?u idi v? m?n ondan me??nin sirl?rini ?yr?nirdim. Virciniya is? Mayumi il? dostla?m??d?. G?ld? g?z?l bir ada vard?. Kifay?t q?d?r b?y?k olan bu adan?n ortas? d?r?-t?p?li idi v? h?r t?r?fi h?mi??ya??l a?aclarla doluydu. Bu q?rib? ada bizim evl?rimiz aras?ndak? yolun lap yax?nl???nda yerl??irdi. Biz Pauel il? ?ox vaxt burada g?r???r v? ov edirdik. Ancaq m?ni ovdan ?ox Mayuminin yan?nda olmaq maraqland?r?rd?. Onun yan?nda oturmaq, onu dinl?m?k, ona baxmaq – m?n ?z sevgimi yaln?z bu c?r b?ruz? verirdim. Biz Mayumi il? bu haqda dan??mam??d?q v? m?n sevilib-sevilm?diyimi bilmirdim. Bir d? m?n? el? g?lirdi ki, Virciniya Pauel? b?nd olub v? bu m?nim ?hval?m? pozurdu. M?n hiss edirdim ki, hindularla dostluq etm?kd? yax?? i? tutmuruq. ?? el? g?tirdi ki, bizim dostlu?umuz tamamil? g?zl?nilm?d?n q?r?ld?. N? bac?m, n? d? m?n dostlu?umuz haqq?nda valideynl?rimiz? bir s?z demi?dik. Ancaq onu gizl?tm?k ???n d? hans?sa hiyl?y? ?l atmam??d?q. Bir d?f? biz ham?m?z d?rdl?kd? adada idik. Pauel v? m?n ovdan sonra bac?lar?m?z?n yan?na qay?tm??d?q. Biz s?hb?t ed?rk?n itl?r g?zl?nilm?d?n s??ray?b c?ng?lliy? t?r?f at?ld?lar. Ancaq az ke?m?mi? quyruqlar?n? bulaya-bulaya geri d?nd?l?r. Dem?li, g?l?nl?r onlara tan?? idi. A?aclar?n aras?ndan anam v? atam g?r?nd?l?r. Onlar? g?r?n kimi Virciniya v? m?n qorxu i?ind? s??ray?b aya?a qalxd?q. ??bh?siz ki, biz d?z h?r?k?t etm?diyimizi anlay?rd?q. ?lk olaraq anam biz? yax?nla?d?. – Bu n? dem?kdir? – o ucadan s?sl?ndi. – M?nim u?aqlar?m hindularla oturub-durur! Pauel aya?a durdu, m?nim valideynl?rim? q?rurla baxaraq ba??n?n h?r?k?ti il? bac?s?na arxas?nca g?lm?yi ?mr etdi v? onunla birlikd? uzaqla?d?. Atamgilin qay???nda avar ??k?n z?ncil?rd?n ba?qa, ata v? o?ul – Rinqoldlar da vard?. Virciniya valideynl?riml? birg? getdi, m?n is? ev? ?z qay???mla t?k qay?td?m. M?n yola d???rk?n d?n?b geri baxd?m. Hindu il? bac?s?n?n da m?n? baxd?qlar?n? g?rd?m, ancaq onlarla a??q-a?kar xudahafizl??? bilm?dim. Art?q ?? g?nd?n sonra m?ni Uest-Poynta – h?rbi m?kt?b?, Virciniyan? da qad?n m?kt?bl?rind?n birin? g?nd?rdil?r. Biz ?ox uzun zaman sonra do?ma ?i??kl?r diyar?m?z? g?r? bildik. Uest-Poynt Uest-Poyntdak? h?rbi m?kt?b Birl??mi? ?tatlardak? ?n yax?? t?dris m??ssis?l?rind?n biridir. Bu m?kt?bd? oxuyanlar h?qiqi bilikl?r al?rlar. Uest-Poyntda pis oxuyanlar v? k?tbeyinl?r yoxdur. Prezidentin o?lu bel? pis oxusayd?, o, m?kt?bd?n xaric olunard?. M?n d? bu qorxu alt?nda ist?r-ist?m?z yax?? oxudum v? kadetl?rin[11 - Kadetl?r ? h?rbi m?kt?bin yetirm?l?ri] ?n s?ralar?nda yer ald?m. Kadet h?yat? cans?x?c? h?rbi tap??r?qlar?n g?nd?lik h?yata ke?irilm?sind?n ba?qa bir ?ey deyildi. ?sg?rl?rin h?yat? k?l?l?rinkind?n ?ox az f?rql?nirdi. Biz bac?mla be? il evd?n uzaqda ya?ad?q. Atamla anam vaxta??r? biz? ba? ??kirdil?r. Yayda is? Floridaya getm?k yerin?, onlarla birlikd? kurortlara gedirdik. Kurortda biz Rinqoldlarla da g?r???rdik. Virciniya art?q b?y?m??, ?sl k?bar v? g?z?l bir q?z olmu?du. Arensin bac?ma olan m?nasib?ti el? ?vv?lki kimi idi. Bac?m?n ona qar?? n? hiss etdiyini bilmirdim. Ondan ?ox ?eyi soru?ub ?yr?nm?k ist?rdim, ancaq bizim u?aq sad?l?vhl?y?m?z ??kilib getmi?di. Biz ke?mi? bar?d?, daha do?rusu, adada olan g?zintil?r v? g?r??l?r bar?sind? he? vaxt s?z a?m?rd?q. Biz d?rd n?f?r idik v? q?rib?si odur ki, m?n ancaq ?z sevgim bar?d? bilirdim. G?nc hindunun bac?ma hans? n?z?rl?rl? baxd???n? bilmirdim. ?z sevgim? qap?lm??d?m. Arzular?mda sevildiyimi x?yal edirdim. Amma ola bilsin ki, Mayumi m?ni he? sevmirdi d?. * * * Be? il ke?di v? m?nim t?hsilim ba?a ?atd?. Son imtahanlardan da u?urla ??xaraq f?rql?nm? diplomu ald?m. M?nim hans? qo?unda olaca??m? se?m?k h?ququm oldu v? m?n piyada qo?unlar?n? se?dim. Leytenant r?tb?si alma??m haqq?nda x?b?r q?zetl?rd? d?rc edildi. Bac?m da qad?n m?kt?bind?ki kursu f?rql?nm? il? bitirdi. Biz ev? birlikd? getdik. Atam bizi qar??lamad?, t?kc? dul qalm?? anam g?li?imizi g?z ya?? il? m?jd?l?di. Seminollar M?n Floridaya qay?dan zaman v?t?nimin ba?? ?z?rini qara buludlar alm??d?. ?lk h?rbi s?na??m da do?ma yuvan?n m?dafi?si oldu. Hindulara ?z torpaqlar?nda rahat ya?amaq qism?t deyilmi?. A? mac?ra axtaranlar g?ldil?r v? hindular?n s?rh?dl?ri yax?nl???nda k?? sald?lar. Qiym?tli hindu torpa??n? g?r?n kimi onlarda bu yerl?r? malik olmaq ist?yi ba? qald?rd?. A?larla hindular aras?nda s?lh i?ind? ya?ayacaqlar? bar?d? m?qavil? olsa da, a?lar m?qavil?ni l??v etm?k q?rar?na g?ldil?r. Lakin a?lar bu m?qavil?ni bird?n-bir? poza bilm?zdil?r. Hindular? ?z yurdundan ??xarmaq ???n onlara s?b?b g?r?k idi. Hindular?n t?nb?l olmas? v? ?z torpaqlar?n? ?kib-bec?rm?m?si kimi bo? s?b?bl?r art?q i?? yaram?rd?. Ona g?r? d? hindular?n az??nl?qlar? bar?d? ?a-yi?l?r h?r t?r?f? yay?ld?: mal-qaran?n o?urlanmas?, plantasiyalar?n da??d?lmas?, q?tl v? qar?tl?rin t?r?dilm?si kimi b?d ?m?ll?r guya “v?h?i seminol tayfalar?n?n” i?l?ri imi?. A?lar?n “q?rm?z?d?rili v?h?il?r” adland?rd?qlar? seminollar, ?slind?, inki?af etmi? say?lan insanlardan daha ?dal?tli idil?r. Ancaq onlar? indi ?z do?ma torpaqlar?ndan qovub ??xarmaq ist?yirdil?r. ?lk?d? tez bir zamanda seminollara qar?? d??m?n?ilik duy?ular? alovland?. Ham? d???n?rd? ki, hindular?n torpaq h?quqlar?n? l??v etm?k, onlar? s?rg?n etm?k el? d? ??tin deyil. Ancaq b?t?n bunlara m?qavil? mane olurdu. Ona g?r? d? ondan yaxa qurtarmaq laz?m idi. Zir?k prezident agentinin m?sl?h?ti il? a?lar q?rara g?ldil?r ki, hindu ba???lar?n? pul v? “odlu su”* vasit?sil? ?l? al?b onlara yeni m?qavil? imzalats?nlar. Bu c?r d? etdil?r. 1832-ci il may?n 9-da seminollar?n ba???lar? tam hey?td? Oklavaha ?ay?n?n sahilind? bir araya g?ldil?r v? d?d?-baba torpaqlar?n? a?lara verdil?r! Lakin bu, q?zetl?r yayd??? x?b?r idi. ?slind?, seminollar?n he? d? b?t?n ba???lar? m?qavil?y? imza atmam??d?lar v? tezlikl? onlar?n b?y?k hiss?sinin m?qavil?nin ??rtl?rini q?bul etm?diyi m?lum oldu. Ba???lar?n ?oxu ona qol ??kdikl?rini dand?. Yaln?z ?n q?dr?tli q?bil? ba???lar? – Omatla qarda?lar?, Qara Gil v? B?y?k D?y???? bu s?n?d? imza atd?qlar?n? a??q ??kild? b?yan etdil?r. Amerikal?lar hindularla sava? ba? ver?rs?, qalib g?l?c?kl?rin? ?min idil?r. Bu sava?da z?f?rin ?ox rahatl?qla ?ld? olunaca??na he? kim ??bh? etmirdi. He? kim hindular?n sava?maq ist?y?c?yin? inanm?rd?. Lakin hindular aras?nda ?z torpa??n? sev?nl?r ?ox idi. Onlar aras?nda h?min d?vrd? ad ??xarm?? biri vard? ki, onun ad?na q?zetl?rd? tez-tez rast g?linirdi. O, k???rm?nin q?z??n ?leyhdarlar?ndan idi. Biz – Uest-Poynt kadetl?ri bu g?nc o?lana valeh olmu?duq. Q?hr?mana xas olan b?t?n keyfiyy?tl?ri ona aid etm?k olard?. Deyil?n? g?r?, onun n?cib g?rk?mi vard?, c?sur, yara??ql?, a??ll? biri idi… A?lar?n qar??s?na ??xa bil?c?k hindu q?hr?man? m?hz bu g?nc ba??? oldu. Onun ad? Oseola idi. S?rh?dd? ?dal?t m?hk?m?si G?li?imd?n bir ne?? g?n sonra m?n Kinq fortuna[12 - Kinq fortu ? Amerika ordusunun d?y??l?rind? f?rql?n?n bir d?y????n?n ??r?fin? bel? adland?r?l?b] yollanmaq bar?d? ?mr ald?m. Seminollar?n i?l?ri ?zr? idar? v? Florida ordusunun ba? q?rargah? burada yerl??irdi. Ordunun komandan? general Klin? idi v? m?ni onun q?rargah?na ezam etmi?dil?r. Ail?md?n ayr?l?b getm?k m?nim ???n ??tin olsa da, getm?liydim. Getm?s?ydim, m?ni satq?n v? qorxaq kimi l?k?l?y?rdil?r. Evd?n k?n?ls?z ayr?lma??m?n dig?r s?b?bini izah etm?y? ehtiyac yoxdur. Qay?td???m zamandan b?ri ecazkar ya??l adadan g?z?m? ??k? bilmirdim. M?n Mayumini unutmam??d?m… Anam v? bac?mla vidala?araq yola d??d?m. Kinq fortuna birg?nl?k yol vard?. M?ni Qara Cek m??ayi?t edirdi. M?n Mayuminin ya?ad??? yer? getm?k ist?y?nd? Cek dedi: – Massa[13 - Massa ? “mister”in q?sald?lm?? formas?] Corc, siz? n? olub? Ax? biz tamam ba?qa yolla gedirik. – Bilir?m, Cek. Ancaq m?n bir anl??a xan?m Pauel? ba? ??km?k ist?yirdim. – Aman Tanr?! Massa Corc, siz, do?rudanm?, he? n? e?itm?misiniz? – N? haqda? – Art?q iki ildir ki, Pauell?r burada ya?am?r. – B?s onlar hara gedibl?r? – He? kim bilmir. – B?s indi burada kim olur? – He? kim. Ev bo?dur. – Ax? xan?m Pauel buradan niy? gedib? – Uzun ?hvalatd?r… Massa Corc, siz, do?rudanm?, he? n? e?itm?misiniz? Конец ознакомительного фрагмента. Текст предоставлен ООО «ЛитРес». Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию (https://www.litres.ru/dzheyms-fenimor-kuper/oseola-seminollarin-bascisi-68289745/?lfrom=688855901) на ЛитРес. Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом. notes 1 ?ndiqo – g?y r?ngli boya ?ld? etm?k ???n bitki 2 Mulatlar – z?ncil?r v? a?lar aras?ndak? qar???q nikahdan t?r?y?nl?r 3 Sambolar – z?ncil?r v? mulatlar, yaxud hindular aras?ndak? qar???q nikahdan t?r?y?nl?r 4 Kvarteronlar – a?lar v? mulatlar aras?ndak? qar???q nikahdan t?r?y?nl?r 5 Savanna ? tropik v? subtropik zonalarda ot ?rt?kl?ri 6 Opossum ? pi?iy?ox?ar m?z?li canl? 7 Alliqator ? timsahlar ail?sind?n olan y?rt?c? heyvan 8 Metis ? hindularla a?d?rilil?rin nikah? n?tic?sind? yaranm?? qar???q irqin ?mumi ad? 9 Mokasin ? maral d?risind?n d?z?ldilmi? ayaq geyimi 10 Plantator ? b?y?k torpaq sah?l?ri v? qullar? olan adam 11 Kadetl?r ? h?rbi m?kt?bin yetirm?l?ri 12 Kinq fortu ? Amerika ordusunun d?y??l?rind? f?rql?n?n bir d?y????n?n ??r?fin? bel? adland?r?l?b 13 Massa ? “mister”in q?sald?lm?? formas?