D?fin?l?r adas?n?n sirri

D?fin?l?r adas?n?n sirri Enid Blayton M?ht???m be?lik “M?ht???m be?lik” seriyas?n?n ilk kitab? olan «D?fin?l?r adas?n?n sirri» roman? d?rd u?aq v? onlar?n sevimli k?p?yinin batm?? g?mid?ki x?zin?ni ?l? ke?irm?k ist?y?n qara q?vv?l?rl? g?rgin m?bariz?si haqq?ndad?r. Enid Blayton D?F?N?L?R ADASININ S?RR? B?y?k s?rpriz – Ana, s?n yay t?tilimizl? ba?l? bir q?rara g?l? bildin? – dey? Culian s?h?r yem?yi vaxt? soru?du. – Yen? Polsit? ged?c?yik? – Y?qin ki, yox, – anas? cavab verdi. – Bu il bizsiz d? ora ged?nl?rin say? kifay?t q?d?r olacaq. Masan?n arxas?nda oturmu? iki o?lanla bir q?z m?yus halda bir-birinin ?z?n? baxd?lar. Ax? Polsit onlar?n ?ox xo?una g?lirdi. El? t?kc? ecazkar ?im?rliyi n?y? des?n d?y?rdi! Orada ?imm?k adama lap l?zz?t el?yirdi! – Q?m yem?yin, – ata u?aqlara t?skinlik verdi, – ?min?m ki, siz? oradan da yax?? bir yer tap?lacaq. Anan?zla m?nim is? bu il ???n ba?qa plan?m?z var, ?otlandiyaya gedirik. M?g?r anan?z siz? bu bar?d? he? n? dem?yib? – Yox, – Enn dill?ndi. – Ana, bu, do?rudur? S?n t?tili biziml? ke?irm?y?c?ks?n? Ax? h?mi?? b?rab?r gedirdik. – Bu il t?til? ikilikd? getm?k fikrind?yik: atan?z v? m?n. Siz is? art?q b?y?k u?aqlars?n?z, yay t?tilini bizsiz v? daha maraql? ke?ir? bil?rsiniz. D?zd?r, h?l? bilmir?m, sizi Polsitd?n ba?qa hara g?nd?rm?k olar… – B?lk?, u?aqlar? Kventinin yan?na yollayaq? – ata soru?du. Kventin onun qarda?? idi. U?aqlar ?mil?rini yaln?z bir d?f? g?rm??d?l?r v? ondan bir az ??kinirdil?r. Bu h?nd?rboy, a??ll?, h?mi?? qa?qabaql? olan adam?n fikri daim ?z elmi axtar??lar?n?n yan?nda idi. D?niz k?nar?nda ya?ay?rd?, u?aqlar onun haqq?nda ba?qa he? n? bilmirdil?r. – Kventinin yan?na? – ana soru?du. – Bu haradan a?l?na g?ldi? ??tin ki, Kventin u?aqlar?n onlarda qalmas?na raz?l?q versin. Ax? ona mane ola bil?rl?r. – Bu yax?nlarda bir i?l? ?laq?dar Kventinin arvad? il? g?r??m??d?m. Dey?s?n, maddi ??tinlikl?ri var, Fanni s?zaras? dedi ki, ev? m?v?qq?ti ya?amaq ???n bir-iki n?f?r kiray?ni?in g?t?rm?k pis olmazd?. Bilirs?n d?, onlar?n evi d?z d?nizin q?ra??ndad?r. Y?qin, bizim u?aqlar orada ?zl?rini ?ox yax?? hiss el?y?rl?r. Fanni d? xo?r?ftar qad?nd?r, u?aqlar?n qay??s?na, nec? laz?md?rsa, qalar. – H?, onun q?z? da var ax?, – ana atan?n s?z?n? q?vv?t verdi. – Ad? n? idi? N?s? q?rib? ad? vard?… H?, yad?ma d??d?: Corcina. Q?z?n ne?? ya?? olar? M?nc?, t?xmin?n on bir. – Eyni ya?day?q ki! – Dik dill?ndi. – ??? bir bax! S?n dem?, bizim ?z?n? he? vaxt g?rm?diyimiz ?mimiz q?z? var imi?! O, y?qin, t?klikd? ?ox dar?x?r. M?n Culianla, Ennl? oynaya bilir?m, ancaq Corcinan?n he? kimi yoxdur. Y?qin, bizim g?li?imiz? sevin?r. – M?nc?, bu, yax?? fikirdir, – ata dedi. – G?lin Fanniy? z?ng vurub dan??aq. ?min?m ki, bu t?klif onu qane el?y?c?k, bel?c?, h?m Corcina t?k qalmaz, h?m d? biz u?aqlara g?r? narahat olmar?q. U?aqlar h?y?canlanma?a ba?lad?lar. Ax? onlar ???n tamamil? yeni bir yer? getm?k, ?st?lik, orada ?misi q?zlar? il? tan??l?q ?ox maraql? idi! – B?s orada qayal?qlar, da?lar, qum var? – Enn soru?du. – Q???ng yerdir? – M?n oralar? yax?? xat?rlam?ram, – ata dill?ndi, – ancaq ?min?m ki, sizin ?ox xo?unuza g?l?c?k. H?min yerin ad? «Kirrin k?rf?zi»dir[1 - K?rf?z – b?y?k su h?vz?sinin (okean, d?niz, g?l) quruya ?ox daxil olmu?, lakin onunla s?rb?st su ?laq?sini saxlayan nisb?t?n ki?ik hiss?si]. ?minizin arvad? Fanni b?t?n ?mr?n? orada ke?irib, he? vaxt da ba?qa yer? k??m?k fikrin? d??m?yib. – Atacan, Fanni xalaya tez z?ng vur! – Dik q??q?rd?. – M?nc?, o yer lap bizlikdir! Kim bilir, b?lk?, orada ba??m?za maraql? mac?ralar da g?ldi! – Biz hara gets?k, s?n el? bel? deyirs?n, – ata g?l?ms?nd?. – Yax??, indic? z?ng vurub onunla dan??aram. U?aqlar s?h?r yem?yini bitirib masan?n arxas?ndan qalxd?lar v? s?birsizlikl? atalar?n?n n? vaxt z?ng vuraca??n? g?zl?m?y? ba?lad?lar. N?hay?t, ata d?hliz? ke?ib ??h?rl?raras? telefon dan????? ???n rabit? qov?a??na sifari? verdi[2 - ?vv?ll?r ev telefonu il? bir ??h?rd?n dig?rin? z?ng vurmaq ???n birba?a n?mr?ni y??maq m?mk?n deyildi, bunun ???n rabit? qov?a??na z?ng vurub sifari? verm?k laz?m g?lirdi.]. – Bir problem ??xmasa, yax?? olard?, – Culian dedi. – Maraql?d?r, g?r?s?n, Corcina nec? q?zd?r? Ad?, h?qiq?t?n, q?rib?dir. Dem?li, on bir ya?? var, m?nd?n bir ya? balacad?r, Dikl? ya??dd?r, Ennd?n d? bir ya? b?y?kd?r. Biz d?rdl?kd? vaxt?m?z? ?ox maraql? ke?ir?c?yik! ?ki d?qiq?d?n sonra ata ota?a qay?td?. U?aqlar onun ?z?n? baxan kimi ba?a d??d?l?r ki, h?r ?ey qaydas?ndad?r. – Dan???b raz?la?d?q, – o dedi. – Fanni bizim t?klifimizi e?idib ?ox sevindi. Dedi ki, yeni dostlarla ?nsiyy?t Corcina ???n ?ox faydal? olacaq, ax? q?z tamam t?kdir. Fanni xalan?z m?mnuniyy?tl? siz? g?z-qulaq olar. Ancaq bir m?s?l? var: Kventin ?mini narahat etm?m?lisiniz. O, ?ox i?l?yib yorulur, odur ki kims? ona mane olanda ?z?nd?n ??x?r. – Biz si?an balalar? kimi s?ssiz olaca??q, – Dik s?z verdi. – H?r ?ey nec? d? yax?? al?nd?! Atacan, b?s ora n? vaxt yola d???r?k? – G?l?n h?ft?, – ata cavab verdi. – ?g?r anan?z sizin ??yalar?n?z? h?min vaxta kimi toplay?b ba?a ??xa bils?… – N? b?y?k i? olub ki! – ana dill?ndi. – U?aqlar?n ?im?rlik geyiml?rini, maykalar?n?, ?ortlar?n? y??maq bel? ??tindir?! – Ura! Yen? ?ortlar?m?z? geyin? bil?c?yik! – Enn bunu deyib yerind? r?qs el?m?y? ba?lad?. – M?kt?b formas?ndan el? t?ng? g?lmi?dim ki! El? bu d?qiq? ?im?rlik paltar?m? ?ynim? ke?irib yen? d?nizd? ?zm?k, qayalara d?rmanmaq ist?yir?m! – Dar?xma, az qal?b, – ana g?l?ms?n?b dedi, – tezlikl? d?nizd? ?z? bil?c?ks?n… H?, u?aqlar, ?z?n?zl? g?t?rm?k ist?diyiniz kitablar?, oyuncaqlar? da toplay?n, yax??? Yaddan ??xmas?n. Ancaq ?ox ?ey g?t?rm?yin ki, ??yalar?n?z ?amadana s??s?n. – Ke??n il t?til? ged?nd? Enn ?z? il? n? az, n? ?ox, d?z on be? g?linciyini aparmaq ist?yirdi, – Dik dedi. – Yad?ndad?r, Enn? Q?rib? q?zsan! – Q?rib?-filan deyil?m! – Enn q?zard?. – M?n ?z g?lincikl?rimi ?ox ist?yir?m. Q?rar ver? bilm?mi?dim ki, hans?n? apar?m, hans? qals?n. Ona g?r? d? ham?s?n? g?t?rd?m. Burada q?rib? he? n? yoxdur! – B?s ke??n il Ennin yell?nc?k at? da ?z? il? aparmaq ist?m?si yad?n?zdad?r? – Dik bunu deyib q?hq?h? ??kdi. Bu m?qamda ana s?hb?t? qar??d?: – Yax??, b?s ini?il Dik adl? o?lan?n Polsit? ged?rk?n ?z? il? iki ?amadan oyuncaq aparmaq ist?m?si nec?, yad?n?zdan ??xmay?b ki? Bunu e?id?n Dikin d? ?z? q?pq?rm?z? oldu. O, c?ld s?hb?tin m?vzusunu d?yi?di: – Atacan, biz ora nec? ged?c?yik? Qatarla, yoxsa ma??nla? – Ma??nla, – ata cavab verdi. – ?amadanlar? da baqaja y??ar?q. ??r??nb? ax?am? gets?k, nec? olar? – M?ni qane el?yir, – ana dill?ndi. – U?aqlar? qoyub qay?dar?q, c?m? g?n? d? ?otlandiyaya yola d???rik. Qoy ??r??nb? ax?am? olsun! Bel?likl?, s?f?r g?n? t?yin olundu. U?aqlar s?birsizlikl? g?nl?ri say?rd?lar. Enn h?r ax?am t?qvimd? ?t?n g?n?n ?st?n? c?z?rd?. Qar??dak? bir h?ft? onlara ?ox uzun g?r?n?rd?. N?hay?t, ??r??nb? ax?am? g?lib ?atd?. Eyni otaqda yatan Dikl? Culian s?h?r yuxudan da eyni vaxtda oyand?lar. H?min d?qiq? d? p?nc?r?d?n ??l? n?z?r sald?lar. – Ura! Bu g?n hava ?lad?r! – Culian q??q?r?b ?arpay?dan yer? tulland?. – Niy?sini bilmir?m, ancaq h?mi?? arzulam??am ki, t?tilin birinci g?n? hava g?n??li olsun! G?l gedib Enni oyadaq. Enn qon?u otaqda yat?rd?. Culian ora cumub q?z?n ?iyinl?rind?n tutaraq silk?l?m?y? ba?lad?. – Oyan! – o q??q?rd?. – Bu g?n ??r??nb? ax?am?d?r, bay?rda da g?n ??x?b. Enn yerind?n s??ray?b sevincl? Culiana baxd?. – Ax?r ki! – q?zc??az dill?ndi. – Fikirl??irdim ki, bu g?n he? vaxt g?lib ?atmayacaq. T?tild? harasa getm?k nec? d? maraql?d?r! Onlar s?h?r yem?kl?rini yedikd?n sonra yola ??xd?lar. Atan?n ma??n? ?ox b?y?k idi, ham? v? h?r ?ey rahatl?qla ora yerl??mi?di. Ana qabaqda, atan?n yan?nda oturmu?du, u?aqlar is? arxada ?yl??mi?dil?r, ?amadanlardan ikisini d? ayaqlar?n?n alt?na qoymu?dular. Qalan ??yalar ma??n?n y?k yerind? idi. Ana ?min idi ki, he? n? yaddan ??xmay?b. Ma??n Londonun yenic? canlanma?a ba?layan k???l?ri il? ir?lil?yirdi. Ata ?vv?l ma??n? yava? s?r?rd?, ??h?r arxada qald?qdan sonra is? o, s?r?ti art?rd?. Tezlikl? onlar, dem?k olar, bombo? ?osey? ??xd?lar v? ma??n daha s?r?tl? ??t?m?y? ba?lad?. U?aqlar mahn? oxuyur v? ?zl?rini ?ox xo?b?xt hiss el?yirdil?r. – B?s n? vaxt yem?k yey?c?yik? – Enn soru?du. Q?z m?hk?m acm??d?. – Bir az d?z, – ana dill?ndi. – N? tez acm?san? He? saat 11 olmay?b ki! Enn, nahar 1-in yar?s?ndan tez olmayacaq. – N? pis oldu! – q?z m?yusluqla dedi. – M?n o vaxta kimi d?z? bilm?r?m… Ana ?antas?ndan ?okolad ??xar?b u?aqlara paylad?. Onlar da ma??n?n p?nc?r?sind?n yol k?nar? il? uzanan t?p?l?r?, me??l?r?, ?kin sah?l?rin? baxa-baxa ?okoladlar? l?zz?tl? yedil?r. D?z saat 1-in yar?s?nda ma??n? saxlay?b t?bi?tin qoynunda nahar el?dil?r. G?n??li vadiy? baxan bir da? yamac?nda ?zl?rin? yer tap?b oturmu?dular. Enn ona yax?nla?an q?hv?yi r?ngli iri in?kd?n bir az qorxdu. Ata in?yi oradan qovdu. U?aqlar yem?kl?rini i?taha il? yeyirdil?r. O q?d?r acm??d?lar ki, h?tta anan?n ax?am?st? q?lyanalt? el?m?k ???n haz?rlad??? buterbrodlar?n[3 - Buterbrod – ?z?rin? ya? v? s. ??kilmi?, yaxud pendir, kolbasa v? s. qoyulmu? ??r?k; y?ng?l q?lyanalt?] da ax?r?na ??xd?lar. Ana dedi ki, g?r?k ax?am?a?? ma??n? bir ?ay evinin yan?nda saxlay?b q?lyanalt? el?sinl?r. – B?s Fanni xalagil? n? vaxt ?atar?q? – Culian ax?r?nc? buterbrodu da yeyib-qurtarandan sonra soru?du. Olsayd?, m?mnuniyy?tl? daha bir buterbrod da ?t?r?rdi. – ?g?r yolda bir problem ??xmasa, saat 6-da, – ata cavab verdi. – Yax??, indi deyin g?r?m, kim h?r?k?t el?m?k ist?yir? Ma??nda oturmaqdan ayaqlar?m?z uyu?ub, h?l? n? q?d?r d? yol getm?liyik. U?aqlar aya?a qalx?b g?zi?m?y? ba?lad?lar. Sonra yenid?n yola d??d?l?r. Ax?am?st? q?lyanalt? vaxt? g?lib ?atanda u?aqlar?n ??? d? h?y?canl? g?r?n?rd?. – D?niz haradasa buralara yax?n yerd?dir, – Dik dedi, – qoxusu burnuma g?lir. Dik haql? imi?, t?p?nin yuxar?s?na ?atanda g?n??in ??alar? alt?nda par-par par?ldayan mavi, sakit, hamar d?niz g?r?nd?. U?aqlar sevincl? q??q?r??d?lar: – Odur, ordad?r! – ?ox q???ngdir, el? deyil? – N? ?im?rdim! – Kirrin k?rf?zin? ?atmaq ???n c?mi iyirmi d?qiq?lik yolumuz qal?b, – ata dedi. – Tezlikl? k?rf?zi g?r?c?ksiniz, b?y?kd?r, giri?ind? d? balaca bir ada var. Onlar sahil boyunca ir?lil?dikc? u?aqlar?n g?z? h?min k?rf?zi axtar?rd?. Bird?n Culian q??q?rd?: – Kirrin k?rf?zi! Ora bax, Dik! Nec? d? b?y?k v? mavidir! – B?s k?rf?zin a?z?ndak? balaca adan? g?r?rs?n? – Dik soru?du. – Y?qin, biz he? vaxt ora gedib ??xa bilm?rik! – Niy? getmirsiniz ki?! – ana dill?ndi. – Lakin g?lin ?nc? Fanni xalan?n evini axtar?b-tapaq. Onun evini «Kirrin-kottec»[4 - Kottec – ??h?r k?nar?nda birail?lik ki?ik ev] adland?r?rlar. ?ox ke?m?d?n onlar ev? yax?nla?d?lar. Ev qayan?n ?st?nd? idi, fasad?[5 - Fasad – h?r hans? bir tikilinin xarici, ??l? baxan ?sas t?r?fi, qar??dan g?r?n?n t?r?f; ?nd?n g?r?nt?] k?rf?z? bax?rd?. Bu, a? da?dan tikilmi? ?ox q?dim ev idi. Evin fasad?n? q?z?lg?ll?r b?r?m??d?, ba??ada is? ?oxlu al-?lvan ?i??kl?r a?m??d?. – Bu da Kirrin-kottec! – ata t?mt?raqla elan el?di. Sonra ma??n? d?z evin qar??s?nda saxlad?. – Bu evin ?n az? ?? y?z ya?? olar, – o dedi. – Bax?n, Fanni orda dayan?b. Yax??, b?s Kventin haradad?r? Q?rib? ?miq?z? Fanni xala bayaqdan onlar?n yolunu g?zl?yirdi. O, evin qar??s?nda ma??n?n dayand???n? g?r?n kimi k?hn? taxta qap?dan ??x?b qonaqlara t?r?f y?y?rm?y? ba?lad?. – Kirrin? xo? g?lmisiniz! – Fanni xala ucadan dedi. – Sizi burada g?rm?k ?ox xo?dur! Lap b?y?k u?aqlar olmusunuz ki! Bu ortaya?l?, g?l?r?z qad?n el? ilk bax??danca u?aqlar?n xo?una g?lmi?di. Fanni xala u?aqlar? ?p?nd?n sonra onlar birlikd? ev? ke?dil?r. U?aqlar evi d? b?y?ndil?r. ?ox q?dim v? sirli ev? b?nz?yirdi. Evd?ki mebel d? q?dim v? g?z?l idi. – B?s Corcina haradad?r? – Enn ?trafa n?z?r salaraq soru?du. – Yaramaz q?z! – Fanni xala q?z?n?n qaras?nca deyindi. – Tap??rm??d?m ki, ba?da g?zl?sin, o is? harasa yoxa ??x?b! U?aqlar, siz? dem?liy?m ki, Corcla yola getm?k sizin ???n bir az ??tin ola bil?r. O b?t?n vaxt?n? t?kba??na ke?irir v? y?qin ki, sizin g?li?iniz onu el? d? sevindirm?y?c?k. Amma siz Corca fikir verm?yin, tezlikl? h?r ?ey yoluna d???c?k. M?n sizin g?li?iniz? bir az da ona g?r? sevinir?m. ??nki Corc ba?qa u?aqlarla da vaxt ke?irm?yi, ?nsiyy?t qurma?? ?yr?nm?lidir. – Siz onu Corc dey? ?a??r?rs?n?z? – Enn t??cc?bl? soru?du. – M?n el? bilirdim ki, ad? Corcinad?r… Fanni xala bayaqdan onlar?n yolunu g?zl?yirdi. O, evin qar??s?nda ma??n?n dayand???n? g?r?n kimi k?hn? taxta qa p?dan ??x?b qonaqlara t?r?f y?y?rm?y? ba?lad?. – D?z bilirs?n, – Fanni xala dedi. – Ancaq m?s?l? buras?ndad?r ki, q?z olmaq onun xo?una g?lmir, buna g?r? d? «Corc» dey? ?a??rmal? oluruq. Yaramaz q?z ona Corcina dey? s?sl?n?nd? cavab vermir. U?aqlar fikirl??dil?r ki, ?slind?, «Corc» da pis ad deyil. Onlar q?z? g?rm?y? t?l?sirdil?r, lakin o, h?l? d? ortal?qda g?r?nm?rd?. Q?z?n ?v?zin? Kventin ?mi g?lib ??xd?. O ?ox qa?qabaql? idi. – Xo? g?rd?k, Kventin! – ata onu salamlad?. – N? vaxtd?r g?r??m?r?k. ?mid el?yir?m ki, bizim u?aqlar s?nin i?l?m?yin? mane olmayacaqlar. – Kventin ?ox ??tin bir kitab ?z?rind? ?al???r, – Fanni xala izahat verdi. – Ancaq m?n ona evin o biri t?r?find? ayr?ca otaq haz?rlam??am. Y?qin, orada onu narahat el?y?n olmaz. ?mi bir-bir u?aqlara n?z?r sal?b ba??n? t?rp?tdi, ?z?nd?ki ifad? q?tiyy?n d?yi?m?mi?di. ?vv?l d? dediyimiz kimi, u?aqlar ?mil?rind?n bir az ??kinirdil?r, odur ki Kventinin evin o biri ba??ndak? otaqda i?l?y?c?yini e?id?nd? sevindil?r. – B?s Corc haradad?r? – Kventin soru?du. – Yen? harasa yoxa ??x?b, – Fanni xala naraz?l?qla dill?ndi. – H?l? tap??rm??d?m ki, he? yer? getm?sin, burada dayan?b ?misi u?aqlar?n? g?zl?sin. – Onu yax??ca k?t?kl?m?k laz?md?r, – Kventin ?mi dill?ndi. U?aqlar anlaya bilm?dil?r ki, o zarafat el?yir, yoxsa ciddi deyir. – Yax??, u?aqlar, ?mid el?yir?m ki, siz burada vaxt?n?z? maraql? ke?ir?c?ksiniz, – Kventin ?mi dedi. – B?lk?, Corc da siz? bax?b a??llanar. Kirrin-kottecd? ana il? ataya gec?l?m?k ???n yer yox idi. Odur ki ?am yem?yind?n sonra onlar qon?u q?s?b?d?ki mehmanxanaya yollanmal? oldular. Ert?si g?n s?h?r is? mehmanxanadan birba?a Londona yola d???c?kl?ri ???n u?aqlarla vidala?d?lar. Di g?l h?min vaxt Corcina h?l? d? g?lib ??xmam??d?. – T??ss?f ki, Corcinan? g?r? bilm?dik, – ana dedi. – Ona bizd?n ?oxlu salam dey?rsiniz. ?mid el?yirik ki, ?vv?l-ax?r Dik, Culian v? Ennl? oynamaq onun xo?una g?l?c?k. Ana il? ata ma??na min?r?k ??x?b getdil?r. El? ki ma??n d?ng?ni burulub g?zd?n itdi, u?aqlar ?zl?rini bir q?d?r yaln?z hiss etdil?r. Lakin Fanni xala d?rhal onlar? yuxar? m?rt?b?y? apararaq yataq otaqlar?n? g?st?rdi. ?ox ke?m?d?n u?aqlar?n ?hval? d?z?ldi. O?lanlara maili tavanl? ota?? ay?rm??d?lar, buradan k?rf?z? m?ht???m m?nz?r? a??l?rd?. Otaq Culianla Dikin ?ox xo?una g?ldi. Enn is? Corcina il? birlikd? iri p?nc?r?si ??m?nliy? a??lan balaca otaqda yatmal? idi. Ancaq h?min ota??n da yan p?nc?r?sind?n d?niz g?r?n?rd?. Enn buna ?ox sevindi. Otaq q???ng idi, p?nc?r?d?n uzun saplaql? q?z?lg?ll?r boylan?rd?. – El? ist?yir?m ki, Corcina tez g?lib ??xs?n! – Enn dedi. – Maraql?d?r, onun g?r?n??? nec?dir? – O, balaca, m?z?li q?zd?r, – xala dill?ndi. – B?z?n ?ox kobud v? qaraqabaq olur, lakin xeyirxah, ?r?yiyum?aqd?r. ?z? d? d?r?st q?zd?r. Dostluqda da ?ox sadiqdir. ?g?r s?ninl? dostla?sa, bu yolda?l??a he? vaxt x?yan?t etm?z. T??ss?f ki, ya??dlar? il? ?ox gec dil tap?r. Enn bird?n ?sn?m?y? ba?lad?. U?aqlar ona hirsl?ndil?r, ??nki bunun n? il? n?tic?l?n?c?yini yax?? bilirdil?r. Bel? d? oldu. – Zavall? u?aq! Yol onu ?ld?n sal?b, – Fanni xala dedi. – G?r?k ham?n?z yubanmadan yat?b dincinizi alas?n?z. Onda sabah s?h?r ?ox g?mrah oyanars?n?z. – S?n ?ox s?fehs?n, Enn! – Fanni xala otaqdan ??xan kimi Dik ?s?bi halda bac?s?na dedi. – Yax?? bilirs?n ki, u?aqlar ?sn?m?y? ba?layan kimi b?y?kl?r onlar? yatma?a m?cbur el?yirl?r. M?n yatmam??dan qabaq ?im?rliy? ba? ??km?k ist?yirdim. – Haql?san, – Enn yaz?q-yaz?q dill?ndi, – ?z?m? saxlaya bilm?dim. Bir d? ki, s?n ?z?n d? bu d?qiq? ?sn?m?y? ba?layacaqsan. El? Culian da… Do?rudan da, ?ox ke?m?di ki, o?lanlar da ?sn?m?y? ba?lad?lar. ?ndi onlar m?mnuniyy?tl? yata?a uzan?b g?zl?rini yumar v? d?rin yuxuya q?rq olard?lar. – G?r?s?n, Corcina haradad?r? – Enn dill?ndi. – Q?rib? q?zd?r, el? deyil? Bizi qar??lama?a g?lm?di, ?am yem?yind? d? yox idi. Art?q yatmaq vaxt? ?at?b, h?l? d? g?lib ??xmay?b. Ax? o, ?vv?l-ax?r m?niml? bir otaqda yatmal?d?r. Kim bilir, n? vaxt g?l?c?k?! Corcina peyda olanda is? u?aqlar?n ??? d? art?q ?irin yuxuda idil?r. Odur ki onun qap?n? nec? a?d???ndan, di?l?rini f?r?alay?b yata??na nec? uzand???ndan x?b?r tutmad?lar. Enn h?tta q?z yata?a uzanark?n onun ?arpay?s?n?n c?r?ldad???n? da e?itm?di. U?aqlar yol yor?unu olduqlar?ndan da? kimi yatm??d?lar. Bir d? s?h?r g?n??in ??f?ql?ri ota?a dolanda yuxudan oyand?lar. Enn g?zl?rini a?anda ?vv?l harada oldu?unu k?sdir? bilm?di. Balaca bir ?arpay?da uzanm??d?, ota??n a??q p?nc?r?sind?n q?rm?z? q?z?lg?ll?r boylan?rd?. Bird?n q?z d?n?n ba? ver?nl?rin ham?s?n? xat?rlad?. «M?n Kirrin k?rf?zind?y?m, ax? yay t?tilimiz ba?lay?b!» – o, sevincl? ?z-?z?n? dedi v? dig?r b?yr? ?st? ?evrildi. El? bu vaxt g?z? yan ?arpay?da yatan q?za sata?d?. Q?z adyala b?r?n?b yuxuya getmi?di. Enn birc? onun adyal?n alt?ndan ??xm?? q?sa sa?lar?n? g?rd?. V?ssalam! Sonra q?z yerind? q?m?ldanma?a ba?lad?. Enn d?rhal ?z?n? ona tutub soru?du: – Bura bax, s?n Corcinasan? Q?z durub ?arpay?da oturdu v? Enn? baxma?a ba?lad?. Onun sa?lar? o?lansaya?? vurulmu?du. ?z?n?n d?risi g?n??d?n yan?b t?nd-q?hv?yi r?ng alm??d?, bu, parlaq mavi g?zl?rini daha ?ox n?z?r? ?arpd?r?rd?. Dodaqlar?n? hirsl? bir-birin? s?xm??d?, eynil? atas? kimi qa?qabaql? idi. – Yox, – o dedi. – M?n Corcina deyil?m! – H?? – Enn t??cc?bl? dill?ndi. O, ?misi q?z?n?n niy? ?z?n? bel? q?rib? apard???n? ba?a d??m?rd?. – Yax??, b?s onda kims?n? – M?n Corcam, – q?z cavab verdi. – M?ni Corc dey? ?a??rmasan, s?nin he? bir sual?na cavab verm?y?c?y?m! Q?z oldu?uma g?r? ?z?md?n z?hl?m gedir. Q?zlar?n m???ul olduqlar? i?l?r m?ni maraqland?rm?r. M?n o?lanlar?n g?rd?y? i?l?rl? maraqlan?ram. Qayan?n t?p?sin? b?t?n o?lanlardan daha c?ld d?rmana bilir?m. ?z? d? onlardan daha s?r?tl? ?z?r?m. Bu sahild?ki b?t?n o?lanlardan daha yax?? qay?q s?rm?yi bacar?ram. ?g?r s?ninl? s?hb?t etm?yimi ist?yirs?ns?, m?ni Corc dey? ?a??rmal?san. Yoxsa s?ninl? dan??maram. – H??! – Enn ?misi q?z?n?n n? q?d?r q?rib? u?aq oldu?unu fikirl???r?k t??cc?bl? s?sl?ndi. – Yax??, m?nim ???n bunun he? bir f?rqi yoxdur, nec? ist?yirs?n, el? d? ?a??raram. M?nc?, Corc yax?? add?r, Corcina ad? ?ox da xo?uma g?lmir. Bir d? ki, onsuz da s?n el? o?lana ox?ay?rsan. – Do?rudan? – Corcina ?ox sevindi. ?ndi q?z?n eyni a??lm??d?. – Sa?lar?m? q?sa k?sdirdiyim vaxt anam m?n? ?ox hirsl?nmi?di. ?vv?l sa?lar?m ?iyinl?rim? d???rd?, bu, d?h??t idi! Sonra q?zlar?n ikisi d? bir-birini diqq?tl? s?zm?y? ba?lad?lar. – B?s s?n q?z olmaqdan bezmirs?n? – Corcina soru?du. – ?lb?tt? ki, yox, – Enn dill?ndi. – Bilirs?n, m?n q???ng donlar?, g?lincikl?ri ?ox sevir?m. – Nec??! Q???ng donlar, g?lincikl?r?! – Corcina istehza il? dill?ndi. – Y?qin, s?n h?l? d? b?y?m?mis?n. Enn bu s?zl?rd?n b?rk incidi. – S?n he? n?zak?tli deyils?n, – q?z dedi. – ?g?r ?z?n? bel? aparsan, qarda?lar?ma dey?c?y?m ki, s?ninl? oynamas?nlar. Onlar ?sl o?lanlard?r, bildin? S?nin kimi ?z?n? o?lan kimi g?st?r?nl?rd?n deyill?r. – N? olsun ki? ?g?r qarda?lar?n m?niml? pis r?ftar el?s?l?r, he? m?n ?z?m d? onlarla oynamayaca?am, – Corcina bunu deyib ?arpay?dan yer? hoppand?. – M?n he? sizin bura g?lm?yinizi d? ist?mirdim. M?n? t?k ya?amaq xo? idi. ?ndi is? s?nin kimi donlardan, g?lincikl?rd?n xo?u g?l?n s?feh bir q?za v? onun iki qarda??na tab g?tirm?liy?m! Enn fikirl??di ki, onlar?n tan??l??? he? d? yax?? ba?lamad?. Odur ki bir s?z dem?yib boz r?ngli cins ?alvar?n? v? q?rm?z? maykas?n? geyindi. Corc da cins ?alvarla o?lan maykas?n? ?ynin? ke?irdi. Onlar el? yenic? geyinib qurtarm??d?lar ki, yataq ota??n?n qap?s? b?rkd?n d?y?ld?. – ?yninizi geyinmisiniz? – Culian qap?n?n arxas?ndan q??q?rd?. – Corcina i??rid?dir? Biz onunla tan?? olmaq ist?yirik. Corcina qap?n? aralay?b ba??n? dik tutaraq ??l? ??xd?. Q?z t??cc?bl? ona baxan o?lanlara ?h?miyy?t verm?d?n pill?k?nl?rl? a?a?? d??d?. U?aqlar mat-mat onun arxas?nca baxd?lar. – Ona Corcina des?niz, siz? cavab verm?y?c?k, – Enn qarda?lar?n? x?b?rdar etdi. – M?nc?, o ?ox q?rib? q?zd?r. Dedi ki, bizim bura g?lm?yimizi d? ist?mirmi?, ??nki biz ona mane oluruq. M?ni ?l? sald?, ?z?n? ?ox kobud apard?. Culian doluxsunmu? bac?s?n? qucaqlad?. – Fikir verm?, – o dedi, – biz yan?nday?q, s?ni ondan qoruyar?q. G?lin a?a?? d???b s?h?r yem?yimizi yey?k. U?aqlar?n ??? d? b?rk acm??d?. M?tb?xd?n g?l?n qay?anaq qoxusu onlar?n i?tahas?n? bir az da art?r?rd?. Odur ki qa?araq pill?k?nl?ri d??d?l?r, s?fr? haz?rlayan Fanni xala il? salamla?d?lar. ?mil?ri Kventin masan?n ba? t?r?find? oturub q?zet oxuyurdu. O, u?aqlar? g?r?nd? yaln?z ba??n? t?rp?tm?kl? kifay?tl?ndi. U?aqlar dinm?z-s?yl?m?z ke?ib ?z yerl?rind? oturdular. Fikirl??irdil?r ki, g?r?s?n, burada yem?k vaxt? dan??ma?a icaz? verilir, ya yox? ?z evl?rind? dan??ma?a icaz?l?ri var idi, ancaq Kventin ?mi el? ac?ql? g?r?n?rd? ki, bu bar?d? soru?ma?a ?r?k el?m?dil?r. Corcina da burada idi, ?lind?ki ??r?k dilimin? ya? s?rt?rd?. Arabir u?aqlar? qa?qabaql? ??kild?, g?zucu s?z?rd?. – Qa?qaba??n? sallama, Corc! – anas? ona t?pindi. – ?mid el?yir?m ki, siz art?q dostla?m?s?n?z. S?n bu s?h?r u?aqlar? k?rf?z? baxma?a aparmal?san. Harada ?im? bil?c?kl?rini onlara g?st?r?rs?n. – M?n bu g?n bal?q tutma?a ged?c?y?m, – Corc dill?ndi. Atas? bu s?zl?ri e?id?n kimi g?zl?rini q?zetd?n ??kib ona t?r?f baxd?. – Xeyr! Bal?q tutma?a getm?y?c?ks?n! – Kventin ?mi dedi. – S?n ?vv?l-ax?r ?z?n? t?rbiy?li q?z kimi aparmal?san, ya yox? U?aqlara k?rf?zi g?st?r! E?itdin? – Yax??, – Corc hirsli-hirsli m?z?ldand?. – ?g?r Corc bal?q tutma?a getm?k ist?yirs?, k?rf?zi biz ?z?m?z d? g?z? bil?rik, – Enn dill?ndi. Q?z fikirl??irdi ki, bu ac?ql? ?miq?z? il? yol yolda?? olmaqdansa, k?rf?z? el? ?zl?ri gets?l?r, yax??d?r. – Corc n? deyilibs?, onu da el?y?c?k! – Kventin ?mi dedi. – ?g?r el?m?s?, ?z?nd?n k?ss?n! Bel?likl?, s?h?r yem?yind?n sonra u?aqlar d?rdl?kd? ?im?rliy? yolland?lar. Maili c???r onlar? d?z k?rf?z? apar?rd?. U?aqlar sevincl? ?z?a?a?? qa?ma?a ba?lad?lar. H?tta art?q Corc da qa?qaba??n? t?km?rd?. Tezlikl? g?n??in ??alar? alt?nda par-par par?ldayan mavi d?niz g?r?nd?. – ?st?yirs?ns?, bal?q tutma?a ged? bil?rs?n, – sahil? ?atanda Enn Corcinaya dedi. – Atana bir s?z dem?rik. Biz s?n? mane olmaq ist?mirik. ?g?r biziml? qalmaq ist?mirs?ns?, ?z?n bil?rs?n. – Ancaq, h?r bir halda, bizim yan?m?zda qalsan, ?ox ?ad olar?q, – bu d?f? Culian dill?ndi. Onun n?inki bu kobud q?zdan z?hl?si getmir, h?tta Corcinan?n dikba?l??? bir az xo?una da g?lirdi. Q?z Culiana ?t?ri n?z?r sald?. – M?n sizinl? qohum oldu?umuza g?r?, ya da ba?qa s?b?bd?n dostluq el?m?k fikrind? deyil?m, – Corcina dedi. – M?n yaln?z xo?uma g?l?n adamlarla dost oluram. – El? biz d?, – Culian cavab verdi. – B?lk?, he? s?n d? bizim xo?umuza g?lmirs?n? – H??! – q?z?n ?z?nd? el? ifad? vard?, sanki bu ehtimal he? vaxt onun a?l?na g?lm?mi?di. – ?lb?tt?, bel? d? ola bil?r, – o, bir az fikirl???nd?n sonra dill?ndi. – H?qiq?t?n d?, m?nd?n ?ox adam?n xo?u g?lmir. Enn g?zl?rini k?rf?zin mavi sular?na zill?mi?di. Bird?n onun n?z?rl?ri d?nizin ortas?ndak? adaya ili?di. Adan?n lap ortas?nda q?dim q?srin xarabal?qlar?n? xat?rladan da??nt?lar vard?. – Nec? d? maraql? yer? b?nz?yir. G?r?s?n, nec? adlan?r? – Enn dedi. – O, Kirrin adas?d?r, – Corcina ?z?n? ?misi q?z?na tutub dedi. – ?ox g?z?l yerdir. ?g?r m?nim xo?uma g?ls?niz, b?lk?, n? vaxtsa sizi ora apararam. Ancaq h?l?lik he? n? v?d el?mir?m. Bir d? ki, ora yaln?z qay?qla getm?k olar. – B?s bu ada kim? m?xsusdur? – Culian soru?du. Corcinan?n cavab?ndan u?aqlar?n g?zl?ri b?r?l? qald?. – M?n?, – q?z dedi. – H?r halda, ?vv?l-ax?r bu bel? olacaq. Kirrin adas? v? oradak? q?srin sahibi ?z?m olaca?am. Q?rib? ?hvalat v? yeni dost Bu s?zl?ri e?id?n u?aqlar heyr?tl? Corcinaya baxd?lar, q?z da g?zl?rini onlara zill?mi?di. – S?n n? dem?k ist?yirs?n? – n?hay?t, Dik soru?du. – Kirrin adas? s?n? m?xsus ola bilm?z. Bo? yer? lov?alanma. – He? d? lov?alanm?ram, – Corcina cavab verdi. – ?nanm?rs?n?zsa, anamdan soru?ars?n?z. ?g?r dedikl?rim? ??bh? il? yana?san?z, bundan sonra a?z?m? a??b bir k?lm? d? dan??mayaca?am. ??nki he? vaxt yalan demir?m. Yalan??lar? qorxaq adam hesab el?yir?m, m?n is? qorxaq deyil?m. H?min vaxt Culian Fanni xalan?n Corcina haqq?nda s?yl?dikl?rini xat?rlad?. O demi?di ki, Corcina d?r?st q?zd?r, he? vaxt yalan dan??m?r. Odur ki o?lan boynunun ard?n? qa??y?b bir daha diqq?tl? q?za n?z?r sald?. B?lk?, o, d?z deyir? – ?lb?tt? ki, biz s?n? inanmaq ist?rdik, – Culian dill?ndi. – Ancaq bilirs?n, bu, bir q?d?r q?rib? s?sl?nir. Ad?t?n, u?aqlar ada sahibi olmurlar. H?tta bu ada kimi balaca olsa bel?… – Bu he? d? balaca ada deyil, – Corcina etiraz el?di. – Orada adadov?anlar? var, ?l? ?yr??ibl?r, adan?n o biri t?r?find? is? n?h?ng qarabatdaqlar[6 - Qarabatdaq – bal?qla qidalanan uzunbo?az, q?saayaq, c?ld ?z?n su qu?u] ya?ay?r. Bu adaya m?xt?lif qu?lar u?ub-g?lir. Adadak? q?sr d? ?ox-?ox q???ngdir, d?zd?r, bir az da??l?b… – Maraql?d?r, – bu d?f? Dik dill?ndi. – Lakin, Corcina, biz? dey? bil?rs?nmi bu ada haradan s?nin olub? Corcina ona q?z?bl? bax?b dill?nm?di. – Ba???la, – Dik t?l?m-t?l?sik ?lav? el?di: – ?a??b s?n? Corcina dedim, ?slind?, Corc dem?k ist?yirdim… – Davam el?, Corc. Biz? dan?? g?r?k, niy? bel? hesab el?yirs?n ki, ada s?n? m?xsusdur? – Culian bunu deyib q?z?bli ?misi q?z?n?n ?lini tutmaq ist?di, ancaq Corcina d?rhal onun ?lini geri it?l?di. – Bir d? bel? el?m?! – q?z dedi. – M?n h?l? bilmir?m, sizinl? dost olaca?am, ya yox! – Yax??, yax??, – Culian hirsl? dill?ndi, – ist?yirs?n, lap d??m?n olaq, d?z?, bizim ???n f?rqi yoxdur. Lakin onu bil ki, ham?m?z s?nin anan? ?ox sevirik v? ist?m?zdik ki, o bizim s?ninl? dostluq etm?k fikrind? olmad???m?z? d???ns?n. – Deyirsiniz, anam? ?ox ist?yirsiniz? – Corcina soru?du. Art?q q?z?n parlaq mavi g?zl?rind?n q?z?b ya?m?rd?. – Yax??, onda siz? Kirrin adas?n?n niy? m?n? m?xsus oldu?unu dan??aram. Ged?k bir k?ncd? oturaq ki, s?hb?timizi he? kim e?itm?sin. Onlar ?im?rliyin sakit gu??sin? ??kilib il?q qumun ?st?nd? oturdular. Corcina k?rf?zd?ki adaya t?r?f bax?rd?. – Dem?li bel?… – q?z n?ql etm?y? ba?lad?. – Uzun ill?r bundan ?vv?l anam?n n?sli b?t?n bu torpaqlar?n sahibi olub. Sonra onlar var-d?vl?tl?rini itirm?y? ba?lay?blar v? torpaqlar?n b?y?k bir hiss?sini satmaq m?cburiyy?tind? qal?blar. Ancaq bu balaca adan? he? kim almaq ist?m?yib. Fikirl??ibl?r ki, d?nizin ortas?ndak? bu ki?ik torpaq sah?si he? bir i?? yar?yan deyil. ?st?lik, oradak? q?sr d? h?l? o vaxtdan yar?u?uq v?ziyy?td? idi. – ??? bir bax! He? kim bel? g?z?l adan? almaq ist?m?yib! – Dik ucadan dedi. – ?g?r m?nim pulum olsayd?, bir d?qiq? bel? fikirl??m?d?n bu adan? alard?m. – Anam?n ail?sinin s?rv?tind?n biz? birc? indi i?ind? ya?ad???m?z ev, y?ni Kirrin-kottec, bir az uzaqda yerl???n ferma, bir d? Kirrin adas? qal?b, – Corcina s?z?n? davam el?di. – Anam deyir ki, b?y?y?nd? o ada m?nim olacaq. ?slind?, ada el? indid?n m?nim ola bil?r. Anam deyir, bu torpaq par?as? ona laz?m deyil. Bu m?nim x?susi adamd?r v? he? kim? icaz? verm?r?m ki, m?nd?n x?b?rsiz ora ayaq bass?n. U?aqlar?n ??? d? t??cc?bl? q?za bax?rd?lar. Onlar Corcinan?n a?z?ndan ??xan h?r k?lm?y? inanm??d?lar, ayd?n m?s?l? idi ki, q?z b?t?n bunlar? ?z?nd?n uydurmur. ??? bir bax! Corcinan?n ?z adas? var imi?! Dey?s?n, onun bu h?yatda b?xti yaman g?tirib! – Corcina! – Dik q??q?rd?. – Ay, ?a?d?m, Corc! Bu ada ?ox g?z?l g?r?n?r. ?mid el?yir?m ki, s?n biziml? dostla?arsan v? tezlikl? bizi ora apararsan. T?s?vv?r ed? bilm?zs?n ki, biz bunu n? q?d?r ?ox ist?yirik! – Bilm?k olmaz, b?lk? d?, apararam, – dan??d??? ?hvalat?n u?aqlara yaman t?sir etdiyini g?r?n Corcina raz?l?qla dill?ndi. – Baxar?q… M?n h?l? he? kimi ora aparmam??am. Bilirsiniz, dig?r u?aqlar nec? dil t?k?rd?l?r?! Ancaq m?nim xo?uma g?lm?dikl?rin? g?r? onlar? ?z adama buraxmad?m. Araya s?kut ??kd?: ham? g?z?n? k?rf?z?, onun sakit sular? il? ?hat? olunmu? adaya zill?mi?di. K?rf?zd? ??kilm?[7 - ??kilm? – d?niz suyu s?viyy?sinin vaxta??r? olaraq enm?si, d??m?si, geril?m?si; qabarma prosesinin ?ksi] ba?lam??d?. ?ndi u?aqlara el? g?lirdi ki, suyun ?st? il? yeriy?r?k adaya ?ata bil?rl?r. H?tta Dik bunun m?mk?n olub-olmad???n? soru?du. – Yox, ax? m?n dedim ki, ora yaln?z qay?qla getm?k olar, – Corcina dill?ndi. – Sahild?n adaya q?d?r olan m?saf? g?r?nd?y?nd?n daha ?oxdur. Su da ?ox d?rindir. Bundan ba?qa, ada rifl?rl?[8 - Rif – d?nizin dayaz sah?l?rind? sualt? v? ya ?z? ??xm?? qayalar] ?hat? olunub, ona g?r? d? qay??? hara s?r?c?yini d?qiq bilm?lis?n, yoxsa qayal?qlarla toqqu?arsan. Adan?n sahili t?hl?k?lidir. ?trafda ?oxlu batm?? g?mi var. – Batm?? g?mil?r! – Culian q??q?rd?. Maraqdan onun g?zl?ri par?lday?rd?. – Bilirs?n, m?n ?mr?md? birc? d?n? d? batm?? g?mi g?rm?mi??m. Do?rudan, orada ?oxlu g?mi var? – ?ndi yoxdur, ham?s?n? ??xar?b apar?blar, birc?ciyind?n ba?qa. O da adan?n dig?r t?r?find?, suyun lap d?rinliyind?dir. Yaln?z onun ?st?nd?n ?z?b ke??nd? v? a?a??ya, suyun alt?na baxanda q?r?q dora?ac? g?r?n?r. H?min batm?? g?mi d? m?nimdir. Araya s?kut ??kd?: ham? g?z?n? k?rf?z?, onun sakit sular? il? ?hat? olunmu? adaya zill?mi?di. K?rf?zd? ??kilm? ba?la m??d?. ?ndi u?aqlara el? g?lirdi ki, suyun ?st? il? yeriy?r?k ada ya ?ata bil?rl?r. Bu d?f? q?za, ?mumiyy?tl?, inanmaq m?mk?n deyildi! Ancaq Corcina q?tiyy?tl? ba??n? t?rp?dib dedi: – B?li, g?mi m?nim ulu babalar?mdan birin? m?xsus olub. Onunla q?z?l da??y?rm??, ham?s? da iri k?l?? formas?nda… Ev? qay?danda is? g?mi Kirrin adas?n?n yax?nl???nda suya q?rq olub. – ??? bir bax! – Enn t??cc?bl? dill?ndi. – Heyr?td?n q?z?n g?zl?ri b?r?lmi?di. – B?s q?z?llar nec? olub? – Bunu he? kim bilmir, – Corcina dedi. – Y?qin, g?mid?n o?urlay?blar. ??nki dal??clar ne?? d?f? suyun alt?na dalsalar da, g?mid?n he? n? tapmay?blar. – N? maraql?d?r! – Culian dill?ndi. – M?n bu batm?? g?mini ?z g?zl?riml? g?rm?k ist?rdim. – El? is? biz g?nortadan sonra ora yollana bil?rik, h?min vaxt ??kilm? bir az da art?r, – Corcina dedi. – Bu g?n su el? sakit v? ??ffafd?r ki, g?minin bir hiss?sini g?r? bil?rik. – Lap qiyam?t olar! – Enn sevinc?k dedi. – M?n d? batm?? g?mini ?z g?zl?riml? g?rm?k ist?yir?m. U?aqlar g?l??d?l?r. – B?s indi ora ?z? bil?rik? – Dik Corcinadan soru?du. – ?vv?lc? m?n g?r?k gedib Timotini g?tirim, – q?z bunu deyib aya?a qalxd?. – Timoti kimdir? – Siz sirr saxlama?? bacar?rs?n?z? – Corcina suala sualla cavab verdi. – Ax? evd? he? kim onun bar?sind? bilm?m?lidir. – N? sirr? – Culian s?birsizlikl? soru?du. – Biz? h?r ?eyi dan??a bil?rs?n. Biz x?b?r?i deyilik. – Timoti m?nim ?n yax?n dostumdur, – Corcina izah el?di. – M?n onsuz ya?aya bilm?r?m, ancaq anamla atam?n ondan xo?lar? g?lmir. Odur ki evd? bu bar?d? bir k?lm? d? dan??mamal?s?n?z. Gedib onu g?tirim. Corcina bunu deyib c???rla ?z?yuxar? qa?ma?a ba?lad?. U?aqlar onun arxas?nca maraqla bax?rd?lar. ?ndi Corcina onlar?n n?z?rind? d?nyan?n ?n q?rib? q?z? idi. – Bu Timoti haradan ??xd?? – Culian dill?ndi. – Y?qin, bal?q?? ail?sind?n olan hans?sa o?land?r. Ona g?r? d? Corcinan?n valideynl?ri onunla dostluq etm?sini ist?mirl?r. U?aqlar yum?aq qumun ?st?n? uzan?b g?zl?m?y? ba?lad?lar. ?ox ke?m?d?n q?z?n cingiltili s?si e?idildi. – ?r?li, Timoti, ir?li! U?aqlar c?ld d?n?b ona t?r?f baxd?lar. O?lan-zad g?z? d?ymirdi. ?v?zind? iri, q?hv?yi r?ngli, uzun quyruqlu bir h?y?t iti Corcinan?n ?traf?nda hoppan?b-d???r?k qayal?qdan a?a?? g?lirdi. Onlar g?lib u?aqlar?n yan?na ?atanda Corcina iti g?st?rib dedi: – Bax?n, Timoti budur. – M?n onu q?saca Timmi dey? ?a??r?ram. ?ox q???ngdir, el? deyil? ?slind?, Timotid? g?z?llikd?n ?s?r-?lam?t yox idi. B?d?ni nam?nasib formada idi: ba?? ?ox b?y?k, qulaqlar? sallaq, quyru?u da h?ddind?n art?q uzun idi. Hans? cinsd?n oldu?unu da m??yy?nl??dirm?k m?mk?n deyildi. Ancaq it el? c?ld, el? mehriban v? g?lm?li idi ki, u?aqlar?n d?rhal xo?una g?ldi. – S?n n? sevimli heyvansan, – Enn it? yax?nla??b dedi. ?t d?rhal onun burnunu yalama?a ba?lad?. – Nec? d? istiqanl?d?r! – N? q???ng itdir! – Dik d? bunu deyib Timotini s??allama?a ba?lad?. ?t onun ?traf?nda d?li kimi hoppan?b-d???rd?. – M?n d? ist?rdim ki, bel? bir itim olsun! – Culian dill?ndi. – Nec? sevimli heyvand?r! O, h?qiq?t?n, itl?ri ?ox sevirdi v? h?mi?? arzulay?rd? ki, onun da balaca bir k?p?yi olsun. Corcina ?misi u?aqlar?n?n s?yl?dikl?rini e?idinc? m?mnunluqla g?l?ms?nd?. Sonra qumun ?st?nd? oturdu, it is? onun ?ll?rini, ayaqlar?n? yalama?a ba?lad?. – M?n onu ?ox ist?yir?m, – q?z dedi. – Timmini bir il bundan ?vv?l s?p?rg? kollar?n?n i?ind?n tapm??d?m, onda lap balaca idi. Ev? g?tirdim, di g?l b?y?y?nd?n sonra nadinclik el?m?y? ba?lad?. – N? edirdi ki? – Enn soru?du. – Evd? n? g?rs?, a?z?na sal?b ?eyn?yirdi, – Corcina s?z?n? davam el?di. – Didib yarars?z hala salmad??? bir ?ey qalmam??d?: anam?n ?n g?z?l ?lyapas?n? v? ald??? t?z? xal?an?, atam?n ??k?l?kl?rini, ka??z-ku?uzlar?n?, bir s?zl?, ?ox ?eyi… Bir d? ki, el? hey h?r?rd?. Timotinin h?rm?si m?nim xo?uma g?lir, atam?n is? yox… Deyir ki, itin h?rm?si onun ?s?bl?rini korlay?r. Buna g?r? d? m?n? Timmini ev? g?tirm?yi qada?an el?di. Anam da atam?n t?r?fini saxlad?. H?min vaxt m?n g?nl?rl? a?lad?m. Halbuki ba?qa vaxt g?z?md?n bir damc? da ya? ??xmaz. Ax? o?lanlar a?lamaz, el? deyil? M?n is? o?lanlar kimi olmaq ist?yir?m. – H?rd?n o?lanlar da a?lay?r, – Enn qarda?? Dik? baxaraq dedi. – M?s?l?n, bizim Dik ??-d?rd il bundan ?vv?l h?r ?ey? z?r?lday?rd?. Dik bac?s?n?n b?yr?n? bir d?ms?k vurdu, q?z d?rhal s?sini k?sdi. – O?lanlar he? vaxt a?lam?r, – Corcina Enn? baxaraq q?tiyy?tl? dedi. – H?r halda, m?n a?layan o?lan g?rm?mi??m. ?z?m d? ?al???ram ki, he? vaxt a?lamay?m. ?nt?has? Timotid?n ayr? qalaca??m? fikirl???nd? ?z?m? saxlaya bilm?dim. T?s?vv?r edirsiniz, h?tta o da a?lay?rd?! U?aqlar t??cc?bl? Timotiy? baxd?lar. Onlar itl?rin a?lad???n? bilmirdil?r. – Nec? y?ni, a?lay?rd?? – Enn soru?du. – ?m?lli-ba?l? g?z?nd?n ya? ax?rd?? – Yox, el? deyil, – Corcina cavab verdi. – O dayanmadan zingild?yirdi. ?z? d? el? yaz?q g?rk?m alm??d? ki, ona baxanda ?r?yim par?alan?rd?. M?n ondan ayr?la bilm?zdim. – B?s sonra n? oldu? – Culian maraqla soru?du. – Ceyms ad?nda tan?? bir o?lan var, bal?q?? o?ludur. Onun yan?na gedib soru?dum ki, Timotini ?z yan?nda saxlaya bil?r, ya yox? Dedim ki, ?v?zind? b?t?n cibx?rcliyimi ona ver?r?m. O da raz?la?d?. ?ndi Timoti onun yan?nda qal?r. M?nims? he? vaxt pulum olmur. B?t?n pulumu ona x?rcl?yir?m. Yar?s?n? bal?q??n?n o?luna verir?m, yar?s?na da Timmi ???n yem?k al?ram. Ax? o, ?ox yem?k yeyir. D?zd?r, Timmi? – Hav-hav! – it iki d?f? h?r?b qabaq p?nc?l?rini ir?li uzatd?. Culian onu q?d?qlama?a ba?lad?. – B?s ?r?yin ?irin bir ?ey ist?y?nd? n? edirs?n? M?s?l?n, dondurma, – ?z?n? veril?n cibx?rcliyinin ?ox hiss?sini ?irniyyata x?rcl?y?n Enn maraqla soru?du. – He? n?, – Corcina dedi. – ?irniyyats?z da ke?in?r?m. Bu, u?aqlara ?ox d?h??tli g?ldi: ax? onlar dondurman?, ?okolad? v? ba?qa ?irniyyatlar? ?ox sevirdil?r. – B?s ?im?rlikd?ki ba?qa u?aqlar s?ni dondurmaya v? ya konfet? qonaq el?mirl?r? – Culian soru?du. – M?n onlardan he? n? g?t?rm?r?m, – Corcina dedi. – ?g?r ?z?m kimis? qonaq el?y? bilmir?ms?, onda h?min adamdan n?s? g?t?rm?k do?ru deyil. El? bu vaxt uzaqdan dondurmasatan?n z?nq?rov s?si g?ldi. Culian d?rhal ?lini cibin? atd?. D?mir pullar?n? cingild?d?-cingild?d? dondurmasatana t?r?f qa?ma?a ba?lad?. Bir ne?? d?qiq?d?n sonra ?lind? d?rd d?n? b?y?k ?okoladl? dondurma il? qay?d?b g?ldi. Dondurmalardan birini Dik?, dig?rini Enn? verdi, ???nc?s?n? is? Corcinaya uzatd?. Q?z dondurmaya acg?zl?kl? baxsa da, ba??n? bulay?b geri ??kildi. – ?ox sa? ol, ist?mir?m, – o dedi. – S?n bilirs?n ki, m?nim dondurma alma?a pulum yoxdur, sizd?n d? g?t?r? bilm?r?m. Bu, do?ru deyil. ??nki ?z?m sizi he? vaxt dondurmaya qonaq ed? bilm?y?c?y?m. – Bizd?n g?t?r? bil?rs?n, ax? biz s?nin qohumunuq, – Culian bunu deyib dondurman? bir d? q?za t?r?f uzatd?. – Yox, ?ox sa? ol, – Corcina t?kidl? dill?ndi. O, mavi g?zl?rini Culiana zill?mi?di. O?lan is? bu inadkar q?za bax?b fikirl??irdi ki, g?r?s?n, onu dondurman? g?t?rm?y? nec? m?cbur etm?k olar. O, bird?n g?l?ms?y?r?k dedi: – Qulaq as, s?nin biziml? payla?a bil?c?k ?ox ?eyin var. S?n ?z?nd? olanlar? biziml? b?l???rs?n, biz d? s?ninl?… M?s?l?n, dondurmam?z?. Raz?san? – M?nd? sizinl? b?l??? bil?c?yim n? var ki? – Corcina t??cc?bl? soru?du. O, ail?nin t?k ?vlad? oldu?undan ??yalar?n? kiminl?s? b?l??m?y? al??mam??d?. – M?s?l?n, s?nin itin var, – Culian bunu deyib Timotini tumarlama?a ba?lad?. – Bizim onunla oynama??m?za icaz? ver?rs?n. ?st?lik, ?z adan da var! B?lk?, n? vaxtsa bizi ora apararsan. H?l? m?n suyun alt?ndak? batm?? g?mini demir?m. ?g?r icaz? vers?n, biz onu g?rm?k ist?rdik. ?lb?tt?, dondurma v? ?irniyyat b?t?n bunlarla m?qayis?d? he? n?dir, lakin el? m?s?l? d? bundad?r. Kimin n?yi varsa, onu da b?l???r. Corcina o?lan?n g?zl?rinin i?in? baxd?, Culian da ona bax?b g?l?ms?di. Timoti d? Culiana bax?rd?. ?t ba?a d??m??d? ki, o?lan Corcinaya n?s? l?zz?tli bir ?ey verm?k ist?yir. Odur ki sevincl? Culiana t?r?f hoppand?. – G?r?rs?n, Timmi d? ist?yir ki, buna raz?l?q ver?s?n, – o?lan g?l?r?k dedi. – Onun daha ?? dostu olsa, pisdir m?g?r? – Yax??, – n?hay?t, Corcina raz?la?d? v? Culian?n ?lind?n ?okoladl? dondurman? ald?. – ?ox sa? ol, Culian. M?n d? ?z?md? olanlar? sizinl? b?l???c?y?m. Ancaq bir ??rtl?! Evd? Timoti bar?d? he? kim? bir k?lm? d? dem?yin! – ?lb?tt?, dem?rik, – Culian onu arxay?n el?di. – H?, nec? dondurmad?r? – ?ox l?zz?tlidir. ?mr?md? bel? dadl? dondurma yem?mi?dim. Bu yay bir d?f? d? olsun, dilim? dondurma d?ym?yib. Timoti d? dilini ??xar?b dondurma pay?n? g?zl?yirdi. Corcina ?z dondurmas?ndan bir par?a qopar?b ona verdi. Sonra u?aqlara bax?b g?l?ms?di. – Siz m?nim xo?uma g?lirsiniz, – q?z dedi. – Bura g?ldiyiniz? g?r? ?ox ?adam. G?nortadan sonra qay??? g?t?r?b adaya t?r?f ?z?rik. B?lk?, batm?? g?mini d? g?rd?k. Raz?s?n?z? – ?lb?tt?! – u?aqlar?n ??? d? bir a??zdan dill?ndi. H?tta Timoti d? sanki n?d?n s?hb?t getdiyini ba?a d???r?k quyru?unu yell?tdi. Qeyri-adi s?yah?t Sonra u?aqlar birlikd? d?nizd? ?imm?y? yolland?lar. Corcina ?ox s?r?tl? ?z?rd?. O?lanlar q?z?n onlardan daha yax?? ?zd?y?n? d?rhal ba?a d??d?l?r. O, n?f?sini uzun m?dd?t tutaraq suyun alt? il? ?zm?yi d? bacar?rd?. – Qiyam?t ?z?rs?n, – Culian dedi. – T??ss?f ki, Enn suyun ?st?nd? yax?? qala bilmir. Enn, ayaqlar?n? bir az da s?x, yoxsa s?n he? vaxt bizim kimi uza?a ?z? bilm?y?c?ks?n. D?nizd? ?im?nd?n sonra u?aqlar b?rk acm??d?lar. Evd? onlar? ?t, salat, gaval? piroqu v? pendird?n ibar?t dadl? nahar yem?yi g?zl?yirdi. U?aqlar ovurdlar?n? ?i?ird?r?k i?taha il? yeyirdil?r. Onlar Kventin ?minin s?fr? arxas?nda olmad???n? g?r?nd? m?hk?m sevinmi?dil?r. – Nahardan sonra n? etm?k fikrind?siniz? – Fanni xala soru?du. – Corc bizi qay?qla adan?n o biri t?r?fin?, batm?? g?minin oldu?u yer? aparacaq, – Enn cavab verdi. Fanni xala bunu e?idib ?ox t??cc?bl?ndi. – Sizi ora Corc aparacaq?! Corc, bu, do?rudur? Ax? s?n ?vv?l ora he? kimi aparm?rd?n? M?n ?z?m s?nd?n bunu d?f?l?rl? xahi? el?mi??m. Corcina s?ssizc? gaval? piroqunu yem?kl? m???ul idi. B?t?n nahar boyunca onun a?z?ndan bir k?lm? d? ??xmam??d?. – Bilirs?n, Corc, m?n ?ox sevinir?m ki, s?n atan?n m?sl?h?tin? ?m?l etm?y? ?al???rsan, – anas? dedi. Corcina bu d?f? d? dill?nm?di v? ba??n? yell?m?kl? kifay?tl?ndi. – M?n bunu atam tap??rd???na g?r? el?mir?m, – n?hay?t, q?z yem?yini bitirdikd?n sonra dill?ndi. – Ona g?r? el?yir?m ki, bunu ?z?m ist?yir?m. Yoxsa he? ?ngilt?r? krali?as?n? da ora aparmazd?m. Anas? g?ld?. – Olsun, bu, yax?? x?b?rdir, dem?li, ?min u?aqlar? s?nin xo?una g?lib. ?mid el?yir?m ki, s?n d? onlar?n xo?una g?lmis?n. – ?lb?tt?, xo?umuza g?lib, – Enn tez-t?l?sik dill?ndi. O, q?rib? xasiyy?tli ?misi q?z?n? m?dafi? el?m?y? can at?rd?. – Corc da xo?umuza g?lib, h?l?, ?st?lik, Tim… Q?z a?z?n? doldurmu?du ki, Timotini d? ?ox b?y?ndikl?rini desin, ancaq h?min vaxt kims? masan?n alt?ndan aya??na bir t?pik ili?dirdi. Enn a?r?dan q??q?rd?, q?z?n g?zl?ri d? dolmu?du. Corcina is? q?z?bl? ona bax?rd?. – Corc! Niy? Enni vurursan? – anas? q?z?n ?st?n? t?pindi. – Bu d?qiq? masadan qalx! S?nin bu t?rbiy?sizliyin? g?z yuma bilm?r?m! Corcina bir k?lm? d? dill?nm?d?n aya?a qalx?b ba?a getdi. U?aqlar ?ox m?yus olmu?dular. Enn ham?dan ?ox k?d?rl?nmi?di. O nec? bu q?d?r axmaq ola bil?rdi ax??! M?g?r bilmirdi ki, Fanni xalan?n yan?nda Timoti bar?d? he? n? dem?m?lidir?! – Xahi? edir?m, icaz? verin, Corc bura qay?ts?n, – Enn q?z?n anas?na yalvarma?a ba?lad?. – O m?ni vurmaq ist?mirdi, bu, t?sad?f?n ba? verdi. Ancaq Fanni xala Corcinaya b?rk q?z?bl?nmi?di. – Yem?yinizi yeyin! – o dedi. Sonra q?z?n?n qaras?nca deyinm?y? ba?lad?: – ?ndi b?t?n g?n m?sm?r???n? sallayacaq! Ay Allah, nec? ??tin u?aqd?r! U?aqlar is? Corcinan?n m?sm?r???n? sallamas?ndan yox, onlar? batm?? g?minin yan?na aparmayaca??ndan narahat idil?r. Bel?likl?, nahar s?kut i?ind? ba?a ?atd?. Birazdan Fanni xala ?ay?n? t?z?l?m?k ???n Kventin ?minin i? ota??na yolland?. O, otaqdan ??xan kimi Enn Corcinan?n bo?qab?ndan yar?m??q qalm?? buterbrodu g?t?r?b ba?a t?r?f qa?d?. Corcina ba?dak? iri a?aclardan birinin k?lg?sind? uzanm??d?. Enn q?za yax?nla?d?. – Ba???la m?ni, Corc, az qala a?z?mdan qa??racaqd?m, – o dedi. – Bax, buterbrodunu g?tirmi??m. Bir d? he? vaxt Fanni xalan?n yan?nda Timotinin ad?n? ??km?y?c?y?m, s?z verir?m! Corcina dik?lib oturdu: – M?n bel? fikirl??ir?m ki, bu g?n s?ni batm?? g?minin yan?na aparmay?m. ??nki s?n lap ?a?asan! Ennin qan? qarald?, o h?r ?eyd?n ?ox el? bundan qorxurdu. – Yax??, – q?z dill?ndi. – M?ni aparmaya bil?rs?n, Corc, amma qarda?lar?m? ?z?nl? g?t?r. Ax? onlar s?n? he? n? el?m?yibl?r. Yeri g?lmi?k?n, bilirs?n aya??ma nec? m?hk?m t?pik ili?dirdin? Bax, yeri d? g?y?rib. Corcina ?vv?l q?z?n g?y?rmi? aya??na, sonra da ?z?n? bax?b dill?ndi: – De g?r?m, qarda?lar?n? ?z?ml? apar?b s?ni g?t?rm?s?m, ?ox pis olarsan? – ?lb?tt?, pis olaram. Ancaq ist?mir?m ki, m?nim ucbat?mdan onlar da adaya ged? bilm?sinl?r. El? bu vaxt Corcina q?tiyy?n ondan g?zl?nilm?y?n bir h?r?k?t el?di. O, Enni qucaqlad?! V? el? o d?qiq? d? bu h?r?k?tind?n utand?. Ax? he? bir o?lan u?a?? bu c?r el?m?zdi. O is? h?mi?? ?z?n? o?lan kimi aparma?a ?al???rd?. – H?r ?ey qaydas?ndand?r, – Corcina ?z-g?z?n? tur?udaraq Ennin ?lind?ki pendir-??r?yi ald?. – S?n az qala axmaq bir h?r?k?t el?y?c?kdin, m?n d? s?n? d?rsini verdim. Dem?li, ?v?z-?v?z oldu. Odur ki s?n d? biziml? adaya g?l? bil?rs?n. Enn bunu e?idib sevindi, d?rhal ev? t?r?f qa?d? ki, ?ad x?b?ri qarda?lar?na ?atd?rs?n. *** On be? d?qiq?d?n sonra u?aqlar d?rdl?kd? yoxu?u enib ?im?rliy? ?atd?lar. D?risi g?n?n alt?nda yan?b-qaralm?? bal?q?? o?lu qay???n yan?nda dayan?b onlar? g?zl?yirdi. Timoti d? onun yan?nda idi. – Qay?q haz?rd?r, Corc, – o?lan bunu deyib g?l?ms?nd?. – Timotini d? g?tirmi??m. – ?ox sa? ol! Corcina o?lana t???kk?r edib u?aqlara tap??r?q verdi ki, qay??a minsinl?r. Timoti d? c?ld tullan?b ?z?n? qay??a atd?. Corc qay??? sahild?n suya t?r?f it?l?di, ?z? d? i?in? hoppan?b avarlar? ?lin? ald?. O, ?la avar ??kirdi. Qay?q k?rf?zin mavi sular? boyunca ir?lil?m?y? ba?lad?. Hava g?n??li idi, qay???n i?ind?ki u?aqlar?n ?z? g?l?rd?. H?r d?f? sudan dal?alar qabaranda it qay???n burnuna t?r?f qa?araq h?rm?y? ba?lay?rd?. – K?l?kli g?nl?rd? o ?z?n? ?ox g?lm?li apar?r, – avarlara g?c ver?n Corcina dedi. – ?ri dal?alara b?rk ?s?bil??ir, d?li kimi el? hey h?r?r. Bilirsiniz, Timoti ?la ?zg???d?r. – Yan?m?zda itin olmas? ?ox yax??d?r, el? deyil? – Enn ehtiyatla dill?ndi. O, h?l? d? n?yis? d?z dem?y?c?yind?n qorxurdu. – Timoti m?nim el? xo?uma g?lir ki! – Hav-hav! – it sanki q?z?n onun haqq?nda dan??d???n? ba?a d???b iki d?f? h?rd?. – Dey?s?n, o m?nim dedikl?rimi anlad?, – Enn heyr?tl? dill?ndi. – ?lb?tt?, anlad?! – Corcina t?sdiql?di. – O h?r ?eyi ba?a d???r. – Biz s?nin adana yax?nla??r?q! – Culian h?y?canla dill?n?r?k onlar?n s?z?n? k?sdi. – S?n dem?, o, sahild? g?r?nd?y?nd?n daha b?y?k imi?! Q?sr d? ?ox q???ngdir! Qay?q lap yax?na ?atanda onlar adan?n ba?dan-ba?a s?rt rifl?rl? ?hat? olundu?unu g?rd?l?r. Bu qayal?qlar?n aras?ndak? ke?idl?rd?n x?b?rsiz olan he? bir g?mi v? ya qay?q balaca adan?n sahilin? yax?n d??? bilm?zdi. Adan?n lap m?rk?zind?, al?aq t?p?nin ?st?nd? iri, a? da?lardan in?a olunmu? q?dim q?srin da??nt?lar? g?z? d?yirdi. U?ub-t?k?lm?? ta?lar, da??lm?? q?ll?l?r, xarabal??a ?evrilmi? divarlar – bir vaxtlar adan?n m?ht???m tikilisi olan q?srd?n indi birc? bunlar qalm??d?. Xaraba q?srin sakinl?ri is? indi yaln?z qa?ay?lar, qarabatdaqlar v? ba?qa qu?lar idi. – Bu ?ox sehrli q?sr? b?nz?yir, – Culian dedi. – M?n ona lap yax?ndan baxmaq ist?rdim. H?tta bir gec? burada qalsaq, lap ?la olard?! El? deyil? Конец ознакомительного фрагмента. Текст предоставлен ООО «ЛитРес». Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию (https://www.litres.ru/pages/biblio_book/?art=68289652&lfrom=688855901) на ЛитРес. Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом. notes 1 K?rf?z – b?y?k su h?vz?sinin (okean, d?niz, g?l) quruya ?ox daxil olmu?, lakin onunla s?rb?st su ?laq?sini saxlayan nisb?t?n ki?ik hiss?si 2 ?vv?ll?r ev telefonu il? bir ??h?rd?n dig?rin? z?ng vurmaq ???n birba?a n?mr?ni y??maq m?mk?n deyildi, bunun ???n rabit? qov?a??na z?ng vurub sifari? verm?k laz?m g?lirdi. 3 Buterbrod – ?z?rin? ya? v? s. ??kilmi?, yaxud pendir, kolbasa v? s. qoyulmu? ??r?k; y?ng?l q?lyanalt? 4 Kottec – ??h?r k?nar?nda birail?lik ki?ik ev 5 Fasad – h?r hans? bir tikilinin xarici, ??l? baxan ?sas t?r?fi, qar??dan g?r?n?n t?r?f; ?nd?n g?r?nt? 6 Qarabatdaq – bal?qla qidalanan uzunbo?az, q?saayaq, c?ld ?z?n su qu?u 7 ??kilm? – d?niz suyu s?viyy?sinin vaxta??r? olaraq enm?si, d??m?si, geril?m?si; qabarma prosesinin ?ksi 8 Rif – d?nizin dayaz sah?l?rind? sualt? v? ya ?z? ??xm?? qayalar