Diilet?wa

Diilet?wa Owen Jones Heng Lee o thoma go ikwa amakat?ega ka bjako, ka fao o ya go bona sedupe sa selegae, seo go diregago gore e be mmane wa gagwe. O dira diteko t?e mmalwa gomme a akanya gore Heng ga a na madi, efela o ile go bot?a ba lapa la gagwe bjang, gomme bona ba tla dira eng ka seo? Heng Lee ke modi?i wa dipudi dithabeng t?a kgole ka leboa Bohlabela bja Chiang Rai ka leboa la Thailand, kgauswi le mollwane wa Laos. Ke set?haba seo se kwanago kudu mo mongwe le mongwe a tsebago yo mongwe. Heng o thoma go lwala ka bjako, e sego go lwala mo a ka palelwago ke go di?a pudi, go fihlela ge ka let?at?i le lengwe a eya go sedupe sa selegae, ka gore o be a thomile go idibala. Ga go dingaka t?a kalafo kgauswi gomme Sedupe se be se loket?e kudu bont?i bja batho ba fao mengwaga ye makgolokgolo. Sedupe se t?ea diteko gomme sa phetha ka gore dipshio t?a Heng di emi?it?e go ?oma gomme ka fao o ?alet?e ke nako ye nnyane ya go phela. Ntwa e thomile ya go pholo?a bophelo bja Heng, efela maatla a mangwe a mo?omong le ona. Go tla direga eng ka Heng, lapa la gagwe le set?haba ka bophara, ge a ka t?ea kelet?o ya Sedupe? 1 DIILET?WA Kanegelo ya Tshegi?o ya Lapa la Divamphaya ya Kgale ka 1 Owen Jones E fetoletsoe ke 1 Matlakala Kganyago Tokelo ya Ngwalollo ya Owen Jones ka la 21 Phuptjane, 2021 Tokelo ya Owen Jones ya go hlaolwa bjalo ka mongwadi wa mo?omo wo e dumelet?we go ya ka karolo ya 77 le 78 ya Molao wa Meakanyet?o ya Tokelo ya Ngwalollo le Tumelelo wa 1988. Tokelo ya boitshwaro ya mongwadi e dumelet?we. Ka mo?omong wo wa nonwane, baanegwa le ditiragalo e ka ba t?a boikgopolelo bja mongwadi goba ba diri?wa nonwaneng ka botlalo. Mafelo a mangwe a ka be a le gona, efela ditiragalo ke t?a boikgopolelo. E phatlaladit?we ke Megan Publishing Services https://meganthemisconception (https://meganthemisconception/) 1 BOINEELO Puku ye ke e neela go bagwera ba ka Lord David Prosser le Murray Bromley, bao ba nthu?it?ego le lapa la ka la Thai kudukudu go feta ka mo ba ka lemogago ka 2013. Ditebogo gape di leba go S. J. Agboola, yo a fetolet?ego puku ye go seYoruba, le go dira dit?hi?inyo t?a go amana le sengwalwa. Karma e tla lefela bohle ka mogau. Ikgokaganye le nna go: http://twitter.com/lekwilliams (http://twitter.com/lekwilliams) [email protected] (mailto:[email protected]) http://owencerijones.com (http://owencerijones.com/) Tsenela lengwalo la rena la ditaba go hwet?a tshedimo?o ya ka gare Go dipuku le dingwalwa t?a Owen Jones ka go tsenya emeile ya gago go: http://meganthemisconception.com (http://meganthemisconception.com/) 1 1 TLALELO YA MNA. LEE Mna Lee, goba Mokgalabje Lee, bjalo ka ge a be tsebega mo selegaeng o be a ikwa a makat?ega mo dibekeng t?a go feta gomme, ka ge set?haba sa selegae e le se sennyane gape se itlhophile, mongwe le mongwe o be a tseba ka seo. O ile a ya go nyaka kelet?o go ngaka ya selegae, yo mongwe wa mohuta wa kgale, e sego ngaka ya kalafo ya sebjale gomme a mmot?a gore phi?o ya mmele wa gagwe ga e maleba, ka gore se sengwe se ama madi a gagwe. Mosadi, Sedupe sa selegae, mmane wa Mna Lee, gabotse, o be a se na kgonthe ka nnete, efela o ile a tshepi?a gore o tla tseba ka seo mo diiring t?e masomepedi-nne, ge a ka mo tlogelela disampole t?e mmalwa gore a nyaki?i?e gomme a boye ge a mmit?a. Sedupe se file Mna Lee se?uba sa mose le leswika. O be a tseba gore a dire eng, ka gore o dirile seo pejana, ka fao a rotela mose gomme a tshwela leswika ka mare ka morago ga go gogela moya ka teng. O ile a mo fa t?ona ka boleta, gape, a hlokomela gore a se di kgome ka diatla t?a gagwe goba go di ?ilafat?a, a di phuthela ka go fapana ka gare ga letlakala la panana go babalela moyameetse wa t?ona nako ye telele ka mo go kgonegago. “Di fe let?at?i le tee go bola le go oma, gomme ke tla di lebeledi?i?a le go bona gore molato ke eng ka wena.” “Ke a leboga Mmane Da, ke ra gore, Sedupe Da. Ke tla emela ge o ntaelet?a gomme ke tla tla ka bonako ge o mpit?a.” “Ema fa, monna, ga se ke fet?e le wena gabjale.” Da o ile a obelela ka morago ga gagwe gomme a t?ea moriswana wa letsopa ?elefong. O ile a o bula, a nwa go tlat?a legano gabedi gomme la mafelelo a tshwela Mokgalabje Lee gohle. Ge Da a be a rapela badimo gagwe, Mna Lee o be a nagana gore o lebet?e ka “tlhweki?o” – o hloile go tshwela ka mare ke mang goba mang, kudu bakgekolo ba meno a go bola. “Sefafat?i seo sa senotagi le thapelo di tla go thu?a go fihlela ge re loki?a t?ohle gabotse,” a mo netefalet?a. Sedupe Da a emelela mo a bego a farile seseka lebatong la mabu la mokutwana wa gagwe wa kalafo, a bea matsogo a gagwe magetleng a motlogolo wa gagwe gomme a t?wela le yena ka ntle, a hlahlela motsoko wa gagwe ge ba sepela. Ge ba le ka ntle, a o thuma?a, a gogela moya ka teng gomme a kwa mu?i o tlala ka maswafong a gagwe. “O bjang” mosadi wola wa gago le bana ba gago ba babotse?” “Aowi, ba gabotse, Mmane Da, efela ba tshwenyega gannyane ka maphelo a ka, ke lebakanyana ke sa ikwe gabotse gape ga senke ka lwala bophelong bja ka ka moka, ka ge o tseba.” Aowa, rena ba ga Lee re tiile kudu. Tatago, buti wa ka wa morategi, a ka be a sa tiile le gabjale, ge nkabe a se a hlokofala ka mokhohlwane. O be a tiile bjalo ka t?hukudu, o mo abet?e, efela ga senke a thunt?hwe, ke nagana gore ke se se go swerego, pulete yela ya Yankee.” Mna Lee ke kgale a ekwa se makga a mmalwa pejana, efela o be a ka se kgone go fenya ngangi?ano ka fao a dumela ka hlogo, gomme a fa mmane wa gagwe t?helete ya pampriri ya Bart t?e masomehlano gomme a boela gae polaseng ya gagwe, yeo e bego e le dijarata t?e makgolo a mmalwa ka ntle ga motse. O be a ekwa a kaonafet?e gabjale, ka fao a gata ka mafolofolo go leka go laet?a seo go bohle. Mokgalabje Lee o be a tshepa mmane Da go felelela, bjale ka bohle set?habeng sa gabo, seo se bego se dirilwe ke motsana wa go ka lekana dintlo t?e lekgolo le dipolasa t?e lesomepedi t?e ikadilego fao. Mmane Da e bile Sedupe sa motse mola e sa le mo?emane, gomme go be go se na ba go feta lesomepedi ka fao ke mang yo a gopolago yo a bilego gona pele gagwe. Ga se ba ka ba ba le ngaka ya kalafo ya mangwalo a yunibesiti go t?wa go bona. Seo ga se bolele gore badudi ba motse ba be ba se na phihlelelo ya ngaka, efela e be e le ba mmalwa gape ba le kgole – ngaka ya saruri ya kgauswi e be e le toropong, bokgole bja dikilometara t?e hlano gomme go be go se na dipese, dithekisi goba ditimela dithabeng mo ba dulago gona ka godimo ga sekhutlwana sa ka Bohlabela-leboa bja Thailand. Ntle le fao, dingaka di be di bit?a gomme ba go laelet?a diokobat?i t?a go bit?a t?eo mongwe le mongwe a bego a akanya gore ba hwet?a ma?okot?o a godimo. Go be go na le kliniki gape motsaneng wa kgojana, efela go be go ?oma mooki wa saruri gape le ngaka ya nakwana yeo e bego e etla let?at?i le tee mo bekeng t?e pedi. Badudi ba motse ba go swana le Mna Lee ba nagana gore ba be ba loket?e badudi ba motsesetoropong ba go huma, efela ga ba na mohola go batho ba go swana le bona. Go tla bjang gore rapolasa a tlogele mo?omo let?atsi ka moka gomme a hire motho yo mongwe wa koloi go dira sa go swana le seo go yo etela ngaka ya motsesetoropong? Mola o ka kgona go hwet?a motho yo mongwe, le ge e le gore go na le diterekere t?a kgale t?e mmalwa bokgole bja dikilometara t?e lesome. Aowa, a nagana, mmane wa gagwe wa go t?ofala o loket?e bohle gape le yena o mo loket?e, ga senke a tlogele motho ofe goba ofe a e hwa ge nako ya gagwe e sa hlwa e fihla, mang goba mang a ka enela seo. Mang goba mang. Mna Lee. o be a ikgant?ha kudu ka mmane wa gagwe, efela, go be se tlhatlolo dimaele t?e dint?i go dikologa fao gape go be se na le motho wa maitemogelo a go swana le a gagwe ka nnete – bohle…? Gabotse, ga go le o tee yo a tsebago gore o na le mengwaga ye mekae ka nnete, le yena ga a tsebe, efela e kaba mengwaga ye masomesenyane go ba go feta. Mna Lee o ile a fihla ka pele ga jarata ya gagwe ka menagano yeo. O be a nyaka go boledi?ana le mosadi wa gagwe ka taba yeo, ka gore o be a bonala go ba lefase la ka ntle go ba hlogo ya lapa la gagwe, ka ge go le bjalo go lapa le lengwe le le lengwe, seo e be e le ponagalo fela, ka gore bonneteng, sephetho sefe goba sefe se t?ewa ke lapa ka botlalo, goba ke batho ba bagolo. Se e tla ba let?at?i la ditiragalo, ba gaLee ga senke ba be le ‘mathata’ pele le bana ba bona ba babedi, bao le bona e se sa lego bana, bao ba swanet?ego go nt?ha sa mafahleng a bona gape. Histori e swanet?e go direga gomme Mna Lee o be a lemoga seo. “Mud!” a mmit?a, leina la gagwe la mmamoratwa la mosadi wa gagwe la ge leit?ibolo la bona le sa hlwa le kgona go re ‘Mma’. “Mud, o gona fao?” “Ee, Ke ka ntle ka mo morago.” Lee o ile a mo emela lebakanyana gore a boye botshwelamare, efela go be go fi?a le moya o sa tsene gabotse ka ntlong, ka fao o ile a boela morago ka pele ga jarata gomme a dula tafoleng ye kgolo ya lapa ka marulelo a bjang mo lapa ka moka le bego le jela le go dula ge ba sa dire selo. Leina la Mdi. Lee la nnete ke Wan, le ge monna wa gagwe a mmit?a Mud ka lerato, ka ge leit?ibolo la bona le be le mmit?a gomme leina leo la gomarela Mna Lee efela e sego go bana. O t?wa motsaneng wa, Baan Noi, bjalo ka Lee, efela lapa la gabo le be le sa tsebe felo, mola lapa la boMna Lee le e t?wa T?haena melokong ye mebedi ya go feta, le ge e le gore toropo ya gae e be e se kgole. O be a tloga a le mosadi wa selegae ka nnete. Ka dinako t?a gagwe, e be e le mosetsana yo mobotse kudu, efela basetsana ba be ba sa fiwe menyetla ka dinako t?eo gape ba be ba sa hlohlelet?we go ba le ditlhologelo, gape dilo ga se di fetoge lka kudu le gabjale go morwedi wa gagwe le ka morago ga mengwaga ye masomepedi. Mdi Lee o be a kgotsofet?e go ka inyakela monna ka morago ga go tlogela sekolo, ka fao ge Heng Lee a kgopela go mo nyala gomme a bont?ha batswadi ba gagwe t?helete yeo a bego le yona ya magadi ka pankeng, o ile a nagana gore o mo loket?e go no swana le mo?emane ofe goba ofe wa selegae yo a ka mo hwet?ago. Ga senke a be le kgahlego ya go ya kgole le bagwera ba gagwe le metswalle go ya motsesetoropong o mogolo go katolo?a tsebo ya gagwe. Mafelelong o ile a rata Heng Lee ka tsela ya gagwe, le ge lerato le fedile kgale lebakeng la lerato le lekopana gomme a le bjalo ka modiri?animmogo wa kgwebo gabjale go feta go ba mosadi ka femeng ya lapa, yo a phegelet?ego phedi?anommogo le ya bana ba gagwe ba babedi. Wan ga senke a nyake molekani le ge e le gore o ile a ferewa pele le ka morago ga lenyalo. Ka nako yeo, o be a befelwa kudu, efela gabjale o sa gopola mabakanyana ao ka kganyogo ye kgolo. Lee e be e le wa mathomo fela, gomme gabjale e tla ba wa mafelelo ka nnete, ga a itshole ka seo. Toro ya gagwe e tee fela ke bona le go hlokomela ditlogolo t?eo bana ba gagwe ba tla di nyakago nakong ka botlalo, le ge e le gore yena o be a sa ba nyake, kudu morwedi wa gagwe, go kitimela go nyalwa go swana le yena. O be a tseba gore bana ba gagwe ba tla ba le bana ka ge mae e le mae, ge ba be ba kgona, ka ge e be e le tsela e nno?i ya go ikhwelet?a t?hirelet?o ya ma?eleng ya bona le bot?ofading bja bona le go ba le sebaka sa go hlabolla maemo a lapa. Mdi. Lee o be a rata lapa, maemo le tlhompho, efela o be a se sa nyaka dithoto le gatee t?eo a nago le t?ona. O ithutile go phela ntle le t?ona lebaka le letelele gomme ga go sa le bohlokwa go yena. Gabjale o ?et?e a na le sellathekeng gape le thelebi?ene, efela disikinale di be di fokola le ge go le bjalo, gomme go be go se seo a ka se dirago ka seo efela go no emela mmu?o go tla go mphafat?a difeti?i t?a selegae, seo e lego gore se tla hlaga ka let?atsi le lengwe, ge go se bjalo ka nako efe goba efe ye tlang. O be a sa nyake koloi ka gobane o be a sa nyake go ya felo gape ntle le fao ditsela di be sa loka le gatee. Le ge go le bjalo, ebe e se seo fela, batho ba mengwageng ya gagwe le maemo ba be ba nagana gore koloi ba ke se e fihlelele gomme kganyogo ga e sa le gona mo mengwageng ye masomesome ya go feta. Ka mant?u a mangwe, o be a kgotsofat?wa ke paesekela le sethuthuthu sa kgale t?eo di bopago palo ya dinamelwa t?a lapa. Mdi Lee o be a sa ?ale morago gauta goba diaparo t?e dibotse gape, ka ge dinnete t?a go godi?a bana ka mogolo wa rapolasa di nt?hedit?e seo ka ntle mengwaga ye ment?i ya go feta gape. Ntle le t?eo ka moka, Mdi Lee e be e le mosadi wa lethabo yo a ratago lapa la gagwe gomme a ikemi?edit?e go ba ka mo a lego le mo a lego, go fihlela ge Budha a mmot?a gore a ye gae ka let?at?i le lengwe. Mna Lee o be a lebelet?e mosadi wa gagwe ge a etla go yena, o be a golet?a se sengwe ka tlase ga sari ya gagwe efela ka mo ntle –se snegwe se be se sa loka, o ile a akanya, efela a ka se tsoge a bot?i?it?e. O ile a dula morumong wa tafola gomme a hwidihwit?a maoto a gagwe gore a dule bjalo ka mothohlapi letlapeng la seDanish. “GO LOKILE, naa mot?ofadi yola o reng?” “Joo, o reng, Mud, ga se yo mobe ka tsela yeo! GO LOKILE, wena le yena ga senke la kwana, efela ke ka tsela yeo go lego ka gona ka dinako t?e dingwe, ga go bjalo? Ga a ke a go bolela gampe, goreng, metsotso ye masometharo ya go feta a be a bot?i?a ka maphelo a gago… bana.” “Ka dinako t?e dingwe o no ba le?ilo, Heng. O bolela gabotse ka nna ge batho ba le gona go kwa, efela ge re le no?i, o ntshwara bjalo ka ditlakala gomme ka mehla o dira bjalo. O ntlhoile, efela o ikgakant?ha kudu gore wena o bone seo, ka gobane o a tseba gore o tla t?ea lehlakore la ka e sego la gagwe. Lena banna le nagana gore le hlalefile kudu efela ga le kgone go bona seo se diregago ka tlase ga nko t?a lena. “O ile a ntatofat?a ka dilo t?e dint?i t?a go fapana mengwageng ya go feta gape gant?int?i… go swana le go se hlwki?e ntlo gabotse, go se hlapi?e bana gomme ka let?at?i le lengwe a re dijo di nkga o kare ke diri?it?e mat?hedi a pudi go di tswaka! “Joo, ga o tsebe le seripagare sa seo, efela ga o nkgolwe, ga go bjalo, mosadi wa gago? Ee, o ka no myemyela, efela seo se be se sa nkgahle mo mengwageng ya go feta ye masometharo, e re ke go bot?e. Efela, o rileng?” “Ga se a re selo, ka nnete, seo e be e le go no itekola, e be e le mo?omo wa tlwaelo wa go swana. Wa tseba, go rotela mose, go tshwela leswika ka mare gomme wa mo dumelela go go fafat?a ka seotagi go t?wa menong a le a molomong wa go t?ofala. Seo se ntira gore ke kgaroge ge ke gopola ka sona. O rile o tla mpot?a gosasa gore a mpot?e ka ditetelo. “Bana ba kae? Naa ga ba swanela go ba gona go ba karolo ya poledi?ano ye ya lapa?” “Ga ke gopole bjalo, le gatee. Ntle le fao, ga se ra hlwa re tseba selo gabjale, akere? Goba o na le dikgopolo t?e dingwe?” “Aowa, le gatee. Ke be ke nagana gore nka ba le molaet?a wa mosetsana wola wa moT?haena… seo se ka thu?a, ge nka mo kgopela gore a tle mo go nna. O ithutile bokgoni bja gagwe kua leboa la Thailand gomme ka dinako t?e dingwe o go swara gampe, ga a dire bjalo… ba realo. Wa tseba, kudu ka tsela yeo diteng t?a ka di lego ka gona. Mogongwe, di ka holega ge a ka mphorohlet?a ka boleta… o nagana bjang, moratiwa wa ka?” “Ee, ke a tseba o bolela ka eng ge o re go forohlet?wa ka boleta. Ge go le ka tsela yeo, nkane o sa kgopele malome wa gago go dira seo? Nkane o kgetha mosadi yo monnyane?” “O tseba lebaka, ga ke nyake matsogo a monna mo go nna, ke ile ka hlalo?a seo pejana, efela go lokile, ge seo se go befedi?a, nka se romele molaet?a.” “Lebelela, ga ke re o ka se ye! Ka Modimo, nka se go emi?e ge eba o nyaka go ya! Le ge go le bjalo, ka ge o bolela, ba re o swara batho gampe, gape a ka go gobat?a go feta go go fodi?a. Ke gopola gore go kaone go o sa ye, go fihlela re ekwa go t?wa go mmane wa gago, ke phetho.” “Ee, GO LOKILE, o tloga o bolela nnete. Ga se o bolele gore bana ba kae.” “Ga ke na nnete wa tseba, ke be ke nagana gore ba tla be ba boile gabjale… Ba sepet?e mmogo go ya moletlwaneng wa matswalo goba se sengwe mafelelong a beke.” Ba gaLee ba na le bana ba babedi, o tee go mongwe le mongwe, gomme ba ipona ba na le mahlatse, ka gobane ba lekile go ba le bana mengwaga ye lesome pele ba ka ima ngwana wa mo?emane. Ba na le mengwaga ye masomepedi le lesometshela gabjale, ka fao Mna. le Mdi Lee ba be ba itlhobogile kgale go ba le ba bangwe. Ba emi?e go leka kgale. Le ge go le bjalo, e be e le bana ba tlhompho le go theelet?a gomme ba be ba dira gore batswadi ba bona ba ikgant?he, goba mohlomongwe, seo batswadi ba bona ba se tsebago ka bona se ba dira gore ba ikgant?he, ka gobane ba be ba swana le bana bafe goba bafe ba seriti, ba lokile go lekana diperesente t?e masomesenyane, efela ba fela ba seleka gomme ba na le dikgopolo t?a sephiri t?eo ba tsebago gore batswadi ba bona ba ka se di dumelele. Mna Lee, morwa, Den, goba Lee yo Monnyane, o sa t?wa go ba le mengwaga ye masomepedi gomme a ka ba le mengwaga ye mebedi a t?wele sekolong. Yena, go swana le sesi wa gagwe, ba bile le bobjana bja lethabo, efela o thoma go lemoga gore tatagwe o mmeakanyedit?e bophelo bjo boima, e sego gore ga senke a ?ome ga boima bophelong bja gagwe ka moka bja pele le ka morago ga sekolo. Le ge go le bjalo, go be go na le nako ya kgwele ya dinao le thenise ya tafoleng le basetsana mminong ya sekolo ka dinako t?eo. Gabjalo t?eo ka moka di fedile gape le ditlhohlomi?o t?a gagwe t?a bophelo bja thobalano, le ge e le gore ga go seo o ka ikgant?hago ka sona –ge e se fela go atlana ga mmalwa le go no phophola ga mmalwa, efela gabjale ga a na selo mo mengwageng ye mebedi. Den a kabe a ile motsesetoropong ka nako efe goba efe, ge a kabe a na le tshedimo?onyana fela ya gore o tla dira eng ge a fihla fao, efela o be a se na phegelelo le gatee, ge e se go dira t?a thobalano gant?i. Dihomone t?a gagwe di be di raloka ka yena go fihlela ge dipudi t?e dingwe di be di bonala di mo kgahla kudu, gomme seo se mo tshwenya kudu. E sego go tsenelela, a lemoga gore o swanet?e go nyala, ge eba o nyaka kamano ya ka mehla le mosadi. Lenyalo, le ge e le gore le tla ka tsela ya gore o be le bana, le be le thoma go bonala ka kakanyo le kgahli?a. Mt?ana Lee, yo a tsebegago bjalo ka Din, e be e le mosetsana yo mobotse wa mengwaga ye lesometshela, yo a tloget?ego sekolo ka selemo, yo a ithutilego mengwaga ye mebedi go fetwa ke buti wa gagwe, e lego seo se tlwaelegilego lefelong la bona. E sego gore o be a se bohlale, ka gore batswadi ka bobedi le basetsana ka bobona ba be ba e t?ea gore go thoma malapa a bona ka pela, go kaone kudu. Gape go bonolo kudu go hwet?a monna ge mosetsana a le ka tlase ga mengwaga ye masomepedi go feta ge a na le mengwaga ye mmalwa go feta fao. Din o ile a amogela bohlale bjo bja set?o ntle le dipot?i?o, ntle le go itshola ga mmagwe. O ile a ?oma pele le ka morago ga sekolo bophelong bja gagwe ka moka gape ka nnete go feta le buti wa gagwe, le ge e le gore a ka se tsoge a bone seo, ka ge basetsana ba bonala e le makgoba a mo?omo gohle. Din, le ge go le bjalo, o be a na le t?e a di dumago. O be a lora ka go gokarelana ka lerato, mo moratiwa wa gagwe a tla mo i?ago Bangkok, mo a tla bago ngaka gomme yena a fet?a let?at?i ka moka le bagwera ba gagwe ba basetsana ba reka mabenkeleng. Dihomone t?a gagwe le yena di be di mo tshwenya, efela set?o sa gabo se be se mo ilet?a go di dumelela, gape le go yena. Tatagwe, buti wa gagwe le mmagwe gape, ka nnete, ba ka mmetha, ge ba ka mo hwelelet?a a segi?ana le mo?emane wa ka ntle ga lapa. O be a tseba seo gape a se amoget?e ntle pot?i?o gape. E be e le leano la gagwe la go thoma go tsomana le monna ka pela, tiro yeo mmagwe a ?et?ego a ikgafile go mo thu?a, ka gobane basadi bao ka bobedi ba be ba tseba gore seo se swanet?e go phethagat?wa ka pela ka mo go kgonegago, go thibela kotsi ya dihlong t?eo di tla welago ba lapa. Ka moka ga t?e, Ba gaLee e be e le lapa la nnete la selegae gomme ba be ba thabela seo. Ba ile ba t?wela pele ka bophelo bja bona ka gare ga dithibelo t?a ditlwaelo t?a selegae gomme ba nagana gore di lokile gape di maleba, le ge e le gore bana ba babedi ga ba na ditoro t?a go t?habela motsesetoropong wo mogolo. Bothata e be e le go hloka tlhologelo yeo e bego e le ka gare ga meboto ya set?haba mengwaga ye makgolokgolo gomme e ba gatelet?e, e lego seo se loket?ego mmu?o ka gobane baswa ka moka ba ka be ba timelet?e go t?wa dinagamagaeng go ya Bangkok gomme go tloga fao ba ya dinagantle t?a go swana le Taiwan le Oman mo megolo e lego kaone. Le ge go le bjalo, tokologo ya kgatelelo ya bagwera ye sa ?ikinyego e be dumi?a. Basetsana ba baswa ba bant?i ba ile ba etela Bangkok. Ba bangwe ba bona ba hwedit?e me?omo ye mebotse, efela bont?i bo fedit?e bo ?oma diintasetering t?a thobalano t?a metsesetoropo ye megolo gomme go tloga fao, ba mmalwa ba bona ba ile mo?et?a le ka ntle ga Asia. Go be go na le dikanegelo t?a go t?ho?a t?e dint?i t?a go thibela basetsana ba baswa go t?ea tsela yeo gomme di ile t?a ?oma go Din le go mmagwe go swana. Mna. Lee o be a rata bophelo bja gagwe gape a rata lapa la gagwe, le ge e le gore ga se gwa hlwa go direga go dumela gore ka ntle ga dithibelo t?a ka gae ga a nyake go lahlegelwa ke legae la gagwe ka lebaka la bolwet?i bjo bo ka bego bo thomile go ikaga ka gare ga gagwe mola e sa le mo?emanyana. Mokgalabje Mna. Lee (le ge e le gore o a tseba gore baswa ba mo motseng ba go se hlomphe ba mmit?a Pudi ya Go T?ofala Lee) e be e le modiragat?i bosweng bja gagwe gomme o ile saenela go lwa kua Leboa la Vietnam ka pela ge a sena go tlogela sekolo. Ba be ba dula mollwaneng wa Laos, ka fao Leboa la Vietnam le be le se kgole, gomme o be a tseba ka dipomo t?eo maAmerika ba di lahlet?ego fao le kua Laos gape o be a nyaka go dira bonnyane bja gagwe gore di emi?we. O be a tsenet?e thuto ya bokomonise gomme a ya Vietnam ka pela ka mo ba ka mo nyakago. Bont?i bja batho bao a bego a kati?wa le bona ba be swana le yena, karolo ya T?haena, efela ba befedi?wa ke maatla a ?ele ao a tsenago gare ga bokamoso bja batho ba gabo. O be a sa kgone go kwe?i?a gore goreng maAmareka bao ba dulago bokgole bja dimaele t?e dint?i ba na le kgahlego ya gore ke mang a swerego maatla karolong ye nnyane ya lefase la gabo. O be a sa ke a tshwenya ke gore ba kgethile mopresidente ofe. Le ge go le bjalo, bjalo ka t?e bokamoso bo ba swaret?ego t?ona, ga senke a eba le sebaka sa go thunt?ha ka pefelo ka gobane o ile a thunt?hwa ke dithuthupi?i t?a go t?wa pomong ya Amerika ge a be a tlo?wa kampeng ya kati?o go ya lefelong la ntwa gomme ka let?at?i leo Dikgobalo t?a gagwe di be di le bohloko kudu, efela e se t?a go t?ho?a, le ge e le gore di be di lekane go ka mo tlo?a lefelong la ntwa, ka morago ga ge a loket?e gore a ka lokollwa bookelong. O be a thunt?hit?we ka bogodimong bja leoto la nngele ke karolo ye kgolo ya t?hipi efela dikarolwana t?e dinnyane di be di tsene ka mpeng ya gagwe, t?eo gabjale a naganago gore e kaba mothopo wa go se iketle ga gagwe. T?eo gape e bilego mothopo wa mabarebare a gore o thunt?hit?we. O boile gae a hlot?a kudu gape ka tefelo ya go lekana go ka reka polasa ye nnyane, ka ge leoto la gagwe le le gampe, o ile a reka polasa ya go rua mohlape wa dipudi gomme a di reki?a. Mo ngwageng wa go boa gagwe, leoto la gagwe le ile la boela sekeng gomme a nyala mosetsana yo mobotse wa selegae yo a bego a mo tseba le go mo rata bophelong bja gagwe ka moka. Le yena o be a et?wa boithekgong bja polasa, gomme ba dula mmogo ba thabile, ka go phela ka go itlhakela. T?at?i ka t?at?i mo bekeng, kantle ga Sontaga, Mna. Lee o be a t?ea mohlape wa gagwe go yo fula kua nagagodimo ka selemo, ka go wo mongwe wa me?a?ana yeo a bego le yona mo le mola, yeo a bego a ithutile go e dira ntweng. O be a lebelela morago nakong yeo ka tlhologelo, bjalo ka mat?at?i a lethabo, le ge e le gore o be a ka se a bit?e bjalo ka nako yeo. Go be go se sa na dibata dithabeng, ka gobane dinkwe di bolailwe kgalekgale go diri?wa dintastering t?a dihlare t?a seT?haena. Mna. Lee o be a na le maikutlo a hlakahlakanego ka ga seo. Ka lehlakoreng le lengwe o be a tseba gore seo ke dihlong, ka lehlakoreng le lengwe o be a sa nyake go ?irelet?a dipudi t?a gagwe go dinkwe t?e tsomago bo?ego bjo bongwe le bjo bongwe. Ge bolwet?i bo mo tsena mo bekeng goba ya go feta, e be e le modi?i wa dipudi mengwaga ya go ka lekana ye masometharo, ka fao o be a tseba dithaba gape bjalo ka ge batho ba bant?i ba tseba phaka ya selegae. O be a tseba gore a efoge mafelo afe ka gobane a na le dithuthupi?i ka mabung le diphakhethe t?a mpholo wo o lahlet?wego ke maAmerika mengwageng ya bomasome?upa gape a tseba gore ke mafelo afe ao a hlweki?it?wego, le ge e le gore bahlweki?i ba dithuthupi?i ga se ba bone se tee goba t?e pedi bjalo ka ge ye nngwe ya dipudi t?a gagwe e utulot?e seo kgweding ya go feta. E bile dihlong go yena, le ge e le gore mmele wa yona ga se o lahlwe gomme mafelelo a yona a tlile ka pela ge leswika le ile la ribolla sethuthupi?i gomme ya thunt?het?wa godimo, ya rip?a hlogo ka botlalo. E bile kgole kudu go rwalela setopo sa yona gae, ka fao Mna. Lee o fedit?e mat?at?i a mmalwa kua dithabeng a eja seo mola balapa la gagwe ba tshwenyegile ka yena morago kua polaseng. Mna. Lee e be e le monna yo a kgotsofet?ego. O be a ipshina ka mo?omo wa gagwe le bophelo bja ka ntle, o be a tloga a tseba gore a ka se tsoge a humile goba go ya mo?et?a gape. Ka lebaka leo, yena le mosadi wa gagwe gabjale ba be ba thabet?e go ba le bana ba babedi fela. O be a ba fa ka go lekana bobedi gomme a ba nyakela t?e dibotse fela, efela o be thabet?e gore ba tloget?e sekolo gore ba kgone ?oma polaseng saruri, mo mosadi wa gagwe a bjet?ego me?unkwane gomme a ruile dikolobe t?e tharo le ditosene t?e mmalwa t?a dikgogo. Mna. Lee o be a nagana ka mo a ka katolo?ago polasa ya gagwe ka thu?o ya tlalelet?o. Mogongwe a ka kgona go rua ditosene t?e dingwe t?a dikgogo, dikolobe t?a tlelelet?o le lefelo la mafela mohlomongwe. O ile a tsoga ditorong t?a gagwe, “Mogongwe se se ?oro, Mud? ga senke ka bolela ka se pejana, efela ke ile ka idibala gabedi mo bekeng ye gomme ka nyaka go dira seo gape makga a mabedi goba a mararo.” “Nkane o sa mpot?a ka seo pejana?” “Gabotse, wa tseba, ke be ke sa nyake go go tshwenya gape go be go se seo o tla se dirago ka se, o be o tla dirang?” “Aowa, e sego ka bonna ke be ke tla go i?a go mmane wa gagwe ka pela gomme mogongwe ka leka go go i?a go ngaka ya t?a kalafo.” “A?i, o a ntseba, Mud. ke be ke tla re, ‘A re emele go bona gore mmane o tla reng pele o diri?a t?helete ka moka’. Ke swanet?e go dumela gore ga ke ikwe gabotse ka dinako t?e dingwe le ge e le gore ke t?hoga gannyane ka se mmane a tla se bolelego gosasa.” “Ee, le nna. O tloga o ikwa gampe ka tsela yeo?” “Ka dinako t?e dingwe, efela ga ke sa na maatla le gatee. Ke be ke kgona go kitima le go fofa le dipudi, efela gabjale ke lapi?wa ke go no di hlokomela fela! “Se sengwe ga se sa loka, ke na le bonnete bja seo.” “Lebelela, Paw,” leo e lego leina la boikgopolelo la seruiwaratwa sa gagwe ka ge le e ra gore ‘Tate’ ka seThai, “bana ba kgorwaneng. O nyaka go ba bot?a seo gona bjale?” “Aowa, o bolela nnete, o ba tshwenyet?a eng gabjale, efela ke nagana gore mmane o tla mpit?a moragonyane gosasa mathapama, ka fao ba bot?e gore re tla ba le kopano ya lapa ka nako ya teye gomme ba swanet?e go ba fao. “Ke nagana gore ke ye malaong gabjale, ke kwa ke lapile gape. Ditshwelo t?a mmane di mphedi?it?e gannyane sebakanyana, efela di felet?we ke maatla. Ba bot?e gore ga ke na bothata, efela o kgopele Den go mpulelela dipudi gosasa, o tla dira bjalo? Ga se a swanela go di i?a kgole, efela tlase kua molapong gore di je mahlakanoke a noka le go nwa meetse… Seo se ka se di kwe?e bohloko let?at?i le tee goba a mabedi. “Ge o ka hwet?a metsotso ye lesome, o ka ntirela teye ya go kgethega ya gago hle? Yela ya kgemere, anise le t?e dingwe… t?eo di tla ntapolo?a gannyane… Joo, le dipeu t?e mmalwa t?a legapu le sonopolomo… mogongwe o ka kgopela Din go nkgatlela t?ona?” “Nka go fa komiki ya sopo? Ke mmamoratwa wa gago…” “Ee, GO LOKILE, Efela ge ke swerwe ke boroko, o di beye tafoleng gomme ke tla di nwa di tonya moragonyana “Dumelang, bana, ke ile go robala ka pela bo?egong bjo, efela ga ke nyake le tshwenyega, ga ke na molato. Mmago o tla le fa dintlha. Ke na le mohuta wo mongwe wa tshwaet?o, ke nagana bjalo. Le robale gabotse ka moka” “O robale gabotse, Paw,” ba araba ka moka. Din o be bonala a tshwenyegile ge ba lebelela Mna. Lee ka tlalelo pejana a boela morago gomme ba lebelet?ana. Ge Mna Lee a robet?e fao ka leswiswing la go homola, a kwa mahlakore a gagwe a thunya kudu, go no swana le ka mo leino la go bola le bago le mathata malaong ka mehla bo?ego, efela o be a lapile gomme a swarwa ke boroko pele ga teye ya gagwe, sopo le dipeu di ka tli?wa go yena. Ka ntle, tafoleng ye kgolo gwa t?hungwa lebone gannyane, lapa ka moka le be le boledi?ana ka tlalelo ya Mna. Lee ka mant?u a tlasetlase, le ge e le gore ga go yo a tla ba kwago ge ba bolelela godimo. “Naa Paw o ile go hwa, Mma?” gwa bot?i?a Din a thekgile dikeledi. “Aowa, moratiwa, ga go bjalo,” a araba, “gabjale… ga ke nagane bjalo.” 1 2 KGAKANEGO YA LAPA LA LEE Ka mokgwa wa tlwaelo wa naga, bohle ba be ba robala mmogo ka phapo?ing e tee ka ntlong: Mma le Tate ba na le materase a pedifat?o, bana ba na le o tee mongwe le mongwe gomme mepete ye meraro e be e ?ireledit?we ka dinete t?a menang, gomme ge ba tsoga ka masa, mongwe le mongwe o a nanabela gore ba se tso?e Heng. Ba be ba tseba gore se sengwe se fo?aget?e, ka gobane ka mehla ke yena a tsogago pele le go t?wa le ge go tonya kudu mesong. Ba ile ba hlodimela ka neteng ya menang go sefahlego sa gagwe sa go sehlefala gomme se tshwenyegile, go fihlela mmago bona a ba kgoromelet?a ntle. “Din, re direle se sengwe se sebotse, moratiwa. Ga ke rate tebelelego ya tatago, ka fao ka pejana, hlapa gomme o yo bona ge eba mmane o na le se a ka re bot?ago, o tla dira bjalo? Mosetsana wa ka o mobotse. Ge a sa hlwa a loka, gomme re tsoget?e, ke tseba seo, mo kgopele gore a direle motlogolo wa gagwe wa mmamoratwa maitapi?o a kgethegilego, pele re ?iwa ke nako?” Din o ile a thoma go lla gomme a kitimela ?awareng. “Tshwarelo, moratiwa, ke be ke sa nyake go go kwe?a bohloko!” a goelet?a ka morago ga mokokotlo wa morwedi wa gagwe. Ge a fihla ntlong ya mmane wa gagwe moragonyana ga metsotso ye lesomehlano, Sedupe sa Mot?ofadi se be se tsogile gomme se apere, se dut?e tafoleng ye kgolo ka pele ga ntlo, se eja sopo ya raese. “Dumela, Din, ke mo go botse go go bona, naa o nyaka sekotlolwana sa sopo? E bose kudu.” Da o be a rata ditlogolo t?a gagwe kudukudu Din, efela ge a ekwa seo a a tlilego go se kgopela, o be a nyaka go bolela gore mmagwe o kgopela t?e dint?i t?a phekolo ya maleba ya mohuta wo mo diiring t?e masomepedi-nne. “Mma yo wa gago le yena! GO LOKILE, re tla bona seo re ka se dirago…Paw wa gago o lebelelega gampe, ga go bjalo?” “Ee, Mmane Da, ke o mo?weu bjalo ka setopo, efela ga re na bonnete bja gore o hlokofet?e… Mma o be a ile go mo hlaba ka phini ge ke tloga go bona ge a ?ikinyega, ga se ke emele seo. Ga ke nyake gore Paw a hlokagale, Mmane Da, mo thu?e hle.” “Ke tla dira ka mo ke kgonago, ngwanaka, efela ge Budha a bit?a, ga go le o tee lefaseng yo a ka rego ‘Aowa;, efela re tla bona seo re ka se dirago. A re sepele” Da o ile a eta pele go ya mokutwaneng wa gagwe, a thuma?a kgantlele gomme a tswalela lebati ka morago ga bona. O be a tshepa gore Din o tla laet?a kgahlego; ditseleng t?a kgale’ mola e sale o monnyane kudu go mo ruta, ka gore o be a tseba gore go tsomega wa go mo latela ka let?at?i le lengwe, ge eba mo?omo wo o tla dula o le lapeng la gaLee. O ile a mo ?upet?a mmete wa Dinyaki?i?o lebatong gomme Din a dula fase, bjale a sepelasepela le mokutwana a bobola dithapelo le direto le go t?huma?a dikgantlele t?e dingwe t?e mmalwa, pele a dula go lebana le Din, yo a bego a lebelet?e tlase go diatla t?a gagwe t?a go akaret?a diropeng t?a gagwe. Da o ile a lebelela motlogolo wa gagwe, a kwa mmele wa gagwe o t?irimoga gannyane, a lebelela ka diatleng t?a gagwe t?a go akaret?a metsotswana ye mmalwa gomme bjale a lebelela godimo go Din gape. “O tlile go nyaka kelet?o malebana le yo mongwe? Bot?i?a pot?i?o ya gago hle, a realo Da, ka lent?u le lekoto, la go duma le leso leo go se nago yo a ilego a le kwa ka ntle ga mokutwana wo. Phetogo yeo e ile ya makat?a Din, bjalo ka mehla ge mmane wa gagwe a tsenwa ke lelopo gomme a dumelela selo se sengwe go t?ea taolo ya mmele wa gagwe. E be e se fela gore sefahlego sa gagwe se fetogile, le ge go le bjalo, mmele wa gagwe ka moka o be o fetogile gannyane, ka tsela yeo moraloki goba moeki?et?i a ka fetolago tebelelego go sepelelana le moanegwa yo a mo ralokago, efela go be go feta fao. O be o tla re go beilwe bokagare bja e mongwe ka gare ga Da, seo se dirago gore a bonale ka tsela ye fapanego le go kwagala ka go fapana gape. Din o ile a lebelela Sedupe seo e se sa lego mmane wa gagwe. “Sedupe, tate wa ka o lwala kudu. Ke nyaka go tseba gore bothata ke eng le seo re ka se dirago ka se.” “Ee, tatago, yo le mmit?ago ‘Paw’.” Motho, mmane wa gagwe a kwagala bjalo ka monna ka nako yeo, bea seatla go sengwe le sengwe sa diphuthelwana t?eo Heng a di tloget?ego maabane gomme a tswalela mahlo mmane wa gagwe. Go be go bonala go Din bjalo ka go ema sebaka se setelele le go homola go tsenelet?ego, mo o ka rego a ka kwa dit?ho?ane ge di sepela lebatong la mabu la go tia. Din o bile ditulong t?e bjalo makga a ditosene pejana, e sego selo se bohlokwa go swana le se. O bot?i?it?e ka go ngongorega ka mala gatee, le ka lehlapo la gagwe mengwaga ye mmalwa ya go feta gomme e se kgale o mmot?i?it?e ge eba o tla nyalwa ka pela. O be a sa t?ho?we ke peakanyo, efela ditetelo, eup?a o be a tseba gore sa gagwe ke go dula le go leta le go lebeledi?i?a, ka ge a be a hwet?a seo se kgahli?a. Sedupe se ile sa phuthulla sephuthelwana sa pele seo se nago le leswika, a le lekola ka tlhokomelo, a le dupelela gomme a le bu?et?a morago letlakaleng la lona la panana, gomme a topa letlakala leo le nago le mose mmeteng gomme a o dupelela, pele a o bu?et?a morago mmeteng pele ga gagwe. Sedupe se ile sa lebelela Din ka boleta gomme ka morago ga metsotso ye mmalwa, sa bolela. “Yo o tshwenyegilego ka yena o lwala kudu. Gabotse o be a le kgauswi le go hlokofala ge a t?welet?a disampole t?e, eup?a ga se a hlwa a hlokofala… t?e dingwe t?a ditho t?a ka gare, kudu le t?eo di amanago le go hlweki?a madi di maemong a go fokola… T?eo le di bit?ago, ke nagana gore, dipshio ka seThai, di emi?it?e go ?oma ka botlalo gomme sebete le sona se tla palelwa ge go eya pele . “Seo se bolela gore lehu le fihlile. Ga go kalafo ye tsebjago.” Sedupe se ile sa t?irimoga gape gomme sebopego sa boela go Mmane Da wa Mokgekolo, yo a ilego a ponyaponya makga a mmalwa le go ?ikinyega gannyane o kare o apara roko ya kgale ya go go pata gomme a forohla mahlo a gagwe. “E be se ditaba t?e dibotse, ga go bjalo ngwanaka? Wa tseba gore ge ke le ka tlase ga lelopo, ga ke kgone go bona dilo ka moka ka mehla, fela ke kwele gannyane ka seo gomme ke bona ka sefahlego sa gago gore go a mpefala go tatago.” “Moya o rile Paw o tla hlokofala ka nnete e se kgale, ka ge go se na kalafo ya dipshio t?a go palelwa le sebete…” “Ke manyami, Din, wa tseba gore ke rata tatago… Lebelela, ke topile maleatlana a mmalwa mengwageng ya go feta ntle le go ba lelopo. Gabjale a re lebelele… Ee, leswika… bona mo tatago a tshwet?ego go lona? Ga go maswao! Ke gore ga go matswai mo mareng a gagwe, ga go matswai, ga go diminerale, ga go diagammele, ga go selo, ke fela meetse. “Gabjale, mose,” o ile a o dupelela a le kgole gomme bjale a o tli?a kgauswi le nko ya gagwe. “Go a swana! Dupelela se!” O ile a o i?a go Din go dupelela, eup?a o ile a dikadika go dupelela moroto wa tatagwe. “T?wela pele, o ka se go lome!” Da a realo. Din a dira ka mo a laelwago. “Ga go, monkgo, ke fela monkgo wa mose”. “Ka nnete! Moroto wa banna o nkga bjalo ka wa katse ge o ka o phuthela, efela wa Tatago ga o nkge. Ka fao, ga go nama ya go o bodi?a. Ka fao, madi a Tatago ke meetse fela. “O ka se phele sebaka ka mmetse a go emela madi ga go bjalo? Ke ka lebaka leo, ga go bjalo? Madi a gago a rwalela t?e dibotse mmeleng wa gago, efela tatago ga a na selo, gomme ke ka lebaka leo a fokolago kudu dinako ka moka! “Eya gae gabjale, lekola ge eba ga se re ?iwe ke nako, ge eba o sa na le rena o boye gomme o nnamet?e sethuthuyhu seo sa gago. Sepela gabjale gomme o phaki?e!” Din o ile a t?wa ka lebelo gomme a kitimela gae. Ge Din a ile go lekola tatagwe, Da a itoki?et?a go tloga, ka gore o be a tseba ka pelong ya gagwe gore Heng ga a hlwa a hlokofala, e sego ka botlalo, ka tsela yeo. O ile a kgetha me?unkwane ye mengwe gomme a e tsenya ka mokotleng, a ikga?a ka meetse sefahlegong gomme a bofela moriri wa gagwe tlase ka sekhafo sa hlogo ka lebaka la moya o hlolago ke go namela sethuthuthu. Gomme o ile ka ntle go emela setlogolo sa gagwe. Din o ile a goroga mo metsotsong ye mmalwa ka morago a thunt?hit?e lerole. “Ka potlako Mmane, Mma o re etla ka potlako, ka gobane o kgauswi le go hlokofala.” Da o namet?e sale ya ka thoko ya sethuthu, ka mo go swanet?ego mosadi gomme ba tloga ka meriri ya Din ye metelele e betha sefahlego sa gagwe sa go ?o?obana ga bohloko gomme yena a leka go e efoga. Ge ba se no goroga, Da o ile a fofela tlase, fela o be phaki?a o kare ga se a t?ofala, gomme ba mo tsenya ka ntlong. “Re a leboga ge o tlile ka bjako, Mmane Da, o tsogile o ka phapo?ing ya go robala.” “Ee, ke akant?e gore o tla ba ka malaong e sego le dipudi t?e a di ratago!” O emi?it?e nete ya menang gomme a dula lebatong la mapolanka kgauswi le hlogo ya gagwe. Sa mathomo o lebelet?e letlalo la gagwe, ka morago meriri ya gagwe le dipounama gomme mafelelong a bula mahlo a gagwe a hlodimela ka gare. “Mmm, ke a bona… mpont?he dinao t?a gagwe!” Wan o phaki?edit?e go khupulla dinao t?a mogat?agwe, bjale Da o ile a okamela gomme a pinyelet?a le go a lebelela ka bokgauswi. “Mmm, Ga senke ka bona taba ye bohlokwa gakaaka ya tlhokego ya madi ka nameng go swana le ye pele. O ntumelela go bot?a bana ba gago seo ba tla se dirago lebakanyana? Ke gabotse gomme ke tla boa e se kgale, emi?a hlogo ya mogat?ago ka mesamelo ye mmalwa, ke tla romela Din go go thu?a mola Den a nthu?a ka ntle.” “Ee, Mmane, ke nnete. Sengwe le sengwe go thu?a moratiwa wa ka Heng.” “Go lokile, a re bone gore re ka dira eng, ga go bjalo?” gomme ka seo a emelela a fologela lebatong la ka tlase. “Din sepela o yo thu?a mmago, Den etla le nna, re swanet?e go diragat?a ka pejana gape ka maleba.” Din o potlakile gomme Den a bot?i?a gore a ka thu?a bjang. “Sepela o nkhwelet?e mokoko wa go tia kudu wo o nago le wona! Ka pejana monna!” Ge a boa le nonyana ka tlase ga lehwafa la gagwe, Da o ile a e t?ea go yena. “Gabjale kgokelela phokwana ya gago ya go tia koteng ka go e tii?a gore e se ?ikenyege le gatee “ – e eme goba e dut?e go a swana mo go nna.” Mola Den a kitima, Da o ile a dula morumong wa tafola, a kgaola molala wa mokoko, a phophi?et?a madi a ona ka sekotlelong, a lahlela mmele wa ona wa go hloka bophelo ka serotong sa merogo tafoleng gomme a kitimela lebatong la godimo. “Din,” o ile a bolela ge a boa a re, naa o na le maswi a pudi, goba mohuta ofe goba ofe wa maswi ka set?idifat?ing? Ge go se bjalo t?ea jeke gomme o hwet?e a manana, hle, mosetsana.” O be a sa swanela go bot?wa gore a potlake, o ?et?e a ile. “GO LOKILE, Wan, naa o tsogile?” “E sego ka botlalo, Mmane, seripagare le seripagare.” “Go lokile, o sobe nko ya gagwe gomme ke tla t?hela madi a mogolong wa gagwe.” O pitlagant?he mohlagare wa gagwe ka mogogorupa wa gago le monwana wa gare go bula, a kgoromelet?a hlogo ya gagwe morago gomme a t?hela madi a kgogo a go tlala legano ga mmalwa mogo;ong wa gagwe. Da o ile a akanya ka mo Heng a ile kgamega go swana le koloi ya petrole e diri?a tisele gomme seripagare sa ona sa theogela tlase. Heng o ile a bula leihlo la gagwe la magoja gannyane. “Naa baloi ba go t?ofala ba babedi le ntira eng?” he whispered a hebehebet?a, “Seo se ?oro kudu!” “Ao, ke nagana bjalo,” a realo Da, a t?hela a mangwe a mant?i, “a humile, o swanet?e go thibelwa go a diri?a.” Ge Din a boa a re, “a sa fi?a go t?wa go Flower, pudi ya rena ye kaonekaone.” Da a t?ea, a tswkanya ka 50-50 le madi a ?et?ego gomme a t?hela mogolong wa Heng go swana le pele ka dipoelo t?a go swana, efela ka kganet?onyana. “O bona seo!” a bolela, “o ?et?e a tielela! Heng o leka go lwa le rena, o a lwa. Mogongwe ga se a hlwa a timelela saruri gabjale! “Go lokile! Wan, t?wela pele ka maswi, efela o boloke seripagare sa ao a ?et?ego. Ke tla boa ka morago ga metsotso ye mmalwa.” O t?wet?e ntle gomme a bit?a Den. “Naa pudi yeo ga se ya hlwa e loka?” “Ee, Mmane, E kua.” “Ke mo go botse, etla le nna.” Da o ile a phunya t?hika ya ka thoko ga molala wa pudu ka legare la bogale la mphaka o monnyane gomme a goga madi madi a dimililitara t?e lekgolo. “O bone ka mo ke dirilego seo, mo?emane? O leke go gopola, ka gobane ke seo o swanet?ego se dira t?at?i ka t?at?i go tloga gabjale.” Ka bobedi ba ile lebatong la ka godimo mo ba makadit?wego ke go bona Heng a bolela le mosadi wa gagwe le morwedi bjalo ka molwet?i wa bookelong ka morago ga go idibat?wa – a bobola, fokola le go dieganyana, efela a kwagala. Da o hlakant?e madi a pudi le maswi a go ?ala seripagare le seripagare, gomme a mo fa dilo t?eo t?a go hlweka go di leka pele. “Joo, Mmane, di a ?i?imi?a dilo t?eo! Joo, moratiwa…” “Bjale leka se,” a realo, a mo fa galase ya seela se sepinki. “Ee… seo se bose…Ke eng seo? Ke ?et?e ke ekwa bokaone.” Heng o nwele ka phegelelo. “Ke, er, ?eike ya maswi ya me?unkwane … E bose akere?” “Ee, Mmane, e bose kudu… E hlabo?a kudu. Go sa na le ye nngwe?” Wan o lebelet?e Sedupe sa Mot?ofadi yo a dumet?ego ka hlogo. o t?het?e galase ye nngwe gomme a thu?a mogat?agwe gore a e nwe. “Joo, ke thabile, Heng,” a realo Da, “Ke nagana gore ka ?eike ye ya maswi re hwedit?e tharollo ya tlalelo ya gago, le ge e le gore re ka e kaonafat?a gannyane gape. Mohlomongwe re ka hwet?a ditswaki t?e dingwe go feto?a tatso nako le nako, gore o se go tene, wa tseba.” “Ee, Mmane, Ke tsebile gore o tla mphodi?a.” “Eng goba eng go ba lapa la ka, ke lethabo go nna go kgona go thu?a,” o arabile le go mo fa myemyelo ya nnete, ye sa tlwaelegago ya borutho. O ile a hlakanya madi le maswi a ?et?ego le me?unkwane ye mengwe ka gare ga phaente ya ?eike ya maswi gomme a re: “Heng, ke nagana gore o khut?e gabjale. Lebelela, fa ke ?eike ya maswi ye nngwe ya ka moragonyana gomme ke tla bont?ha ba lapa la gago gore ba go direle yona bjang kua tlase gabjale, GO LOKILE? O t?eye dilo bonolo. O mpit?e ge o ntlhoka. ?ala gabotse gabjale gomme o fole ka pela.” Mola bohle ba dut?e tafoleng ka go iketla tafoleng ye kgolo ya ka serapaneng, gomme Wan a ba fa dilapolo?i t?a dienywa t?e dinanana le meetse a go tonya, Da a t?ea taolo ya kopano ya lapa. “Bjalo ka ge ke bolet?e pele, ga senke ka bona taba ya go fetelela go swana le ye, efela go bonala gore maitemogelo a ka ke Ditlhahli t?a Moya di ntaedit?e tharollo ya maleba. “Le ge go le bjalo, go fihla fa, re diri?it?e seo re se bit?ago ‘didiri?wa t?a t?hoganet?o’. A re lebaneng le se, re file Heng madi a diphoofolo ka ge re dirile, ka fao re ka be re hloka ditswaki t?a bohlokwa t?e it?ego “Seo re hlokago go se dira ke go mo hwelet?a kabo ya ka mehla ya madi go t?wa diphoofolong t?eo di jago seo batho re se jago. Bokaone ke nyalanyo e kaone ya Heng. “Gabjale, re a tseba gore ga se bohle bao ba jago seo mmele o se nyakago ka mehla, re ka no akanya gore Heng a ka no se nyake seo gape, eup?a ge re mo fa fela madi a kgogo o tla lahlegelwa ke t?e dint?i gomme karolo yeo ya gagwe yeo e lego ya ‘kgogo’ e tla atlega gomme ya phela gabotse. “Go no swana le ge a enwa madi a pudi, ka gore bjang bo ka no se lekane go batho nakong ye tlago.” “Ka fao, o ra goreng, Mmane Da?” gwa bot?i?a Den, “Gore re swanet?e go mo hwelet?a madi a kgabo?” “Gabotse, yeo ke tsela ye ke e lebilego, ee, Den, efela dikgabo ga di je gabotse seo re se jago?” O ile a tlogela bohlokwa bja se a se bolelago gore se tsenelele. Din o kwe?i?it?e pele. “O ra gore, Mmane, Tate o nyaka kabo ya madi a motho?” “Ee, Din, yeo e tla ba tsela ye bonolo ya go ya pele gomme mohlomongwe tsela e nno?i mo lebakeng le letelele Ge le sa kgone go hwet?a kabo ya ka mehla ya madi a motho, le swanelwa ke go mo fa palo ye nt?i ya madi a go t?wa go mehuta ye ment?i ya go fapana go hlatlola dijo t?a motho. Mohlala, dikolobe di ja bont?i bja t?e re di jago, eup?a ga dije dienywa t?e dint?i gape ga di je nama ya kolobe. “Ke akanya gore le ka rua dikolobe t?e mmalwa t?a moneelo t?a Heng fela gomme le di fepe ka dijo go dira madi a maleba gomme le tlalelet?e seo ka madi a go t?wa diphoofong t?e dingwe, efela gape, e tla ba maitekelo a magolo. Le ka dira gape motswako wa madi a kgogo, pudi, kolobe, mp?a le katse gomme la a boloka ka set?idifat?ing, efela ga go yo a ilego a dira seo pele go ya ka tsebo ya ka…dipoelo di ka se akanyege gabotse. “Tharollo e molaleng bjalo ka dinko pele ga difahlego t?a lena gomme ke madi a motho. “Re lekot?e disampole t?a tatago mo diiring t?e ?upa pejana gomme bohlatse bo molaleng. “Tatago lena ga a na madi! “Le gatee! “Le lerothi ga lego! “Ke tla le bont?ha.” Da o ile a t?ea mokotlana wa gagwe legetleng gomme a nt?ha mose wa go phuthelwa ka letlakala la panana. “Se ke sampole ya moroto wa tatago. Bogela.” A got?a mollo go lona. “Mollo o be o sa tuke gabotse ka lebaka la go thapa, efela bona, ga go mebala mo kgabong, ka fao ga go diagammele, ga go matswai, ka fao ga go selo ka mading. O na le meetse fela ka dit?hikeng, le ge e le gore a sa hwibit?e. “Re ka mo nt?ha madi ka moragonyana go lekola seo, ge le rata. Ge eba o na le madi a nnete mose nkabe o omile gabjale gomme o be o tla bont?ha mebala ge o tuka. “Go bjalo le ka leswika, lebelela! Heng o tshwet?e fa, efela ga go sediko sa matswai, ga go selo, ka fao gape, ke meetse fela. Tatago lena ga a na madi go yena. “E sego le lerothi!” “Go mpefet?e gakaalo, Mmane Sedupe?” gwa bot?i?a Den. “Gampe? Gampe? Mo?emane, motho a ka se phele ntle le madi! “Ke go rata kudu, Den, efela ka dinako t?e dingwe o no ba setlaela! Thobalano monagong, ke a akanya, go no swana le ba?emane ka moka ba mengwaga ya gago! “Gomme seo se ka ntle ga mokutwana ‘mmane’. “Tatago lena o fetogile vamphaya… naa o ile a le loma mat?at?ing a?” “Aowa, Mmane, efela mogongwe o be a loma dipudi, seo re ka se se tsebe,” gwa araba Den. “Joo, se se bohlokwa kudu, se bohlokwa kudu ka nnete. Ke ile kwa ka ditaba t?e bjalo, efela ga senke ka bona le e tee mo … go… er, maitemogelo a ka a magolo.” “Joo,” gwa realo Den, “Tate o fetogile Pee Pob, vamphaya? Ema pele ge ke bot?a bagwera ba ka! Heng - Pee Pob! Seo se a kgahli?a!” “O tla hlokofala ka pela?” gwa bot?isa Din. “Re leka go mo pholo?a, Din, re tla dira ka mo re kgonago, eup?a gomme seo se ra gore o ka se bot?e motho. Den! o a kwe?i?a? Le o tee, ga go le o tee, wena mo?emane wa setlaela! “O na le bonnete gore mo?emane yo ke wa gaLee, Wan?” A lebelela Wan ka mo go sa tlwaelagago, wo le yena a mo lebelet?ego gampe ka nyefolo ka mo a ka kgonago go mokgekolo yo a sa t?wago go pholo?a bophelo bja mogat?agwe yo a hwago. “Ka, ke mo ge. T?eo ke dikgopolo t?a gago. Mafelelong, ke sephetho sa gago –ka bone bja lena - ka ge le ile go mo hwelet?a ‘kalafo le Heng o swanet?e go se nwa bophelo bja gagwe ka moka bjo ?et?ego ka ge go se na kalafo mo go maemo a.” Da o ile a ithekga ka ye nngwe ya dithekgi t?a hlaka gomme a tswalela mahlo a gagwe mo o ka rego o tswalela puku gomme a fedit?e tulo. Lapa le ile la mo lebelela gomme ba lebelet?ana ba ipot?i?a gore ba ile go dira eng go tloga fa. Mola Mmane Da a bonala a tsene ke lelopo goba a robet?e, boraro bjo bongwe bja boledi?ana ka gore ba tlo dira eng sa go latela. “Gabotse, gwa bolela Wan, “re ka se hwet?e madi a mant?i go t?wa go batho ba selegae, ga go bjalo? Bont?i bja bona ba ka se go fe le ge e le letlalo la phuting ya raese ya go tonya, e sego phaente ya madi a bona gomme re ka se be t?helete ya go a reka go bona.” “Re ka golega baeti gomme ra gogela madi a bona ka mabotlelong gomme ra boloka ka set?idifat?ing…” gwa realo Den. “Ga re hwet?e baeti ba bant?i fa, ga go bjalo, Den?” gwa bolela mmagwe ka lentha. “Re ka leka tlhakanyo ya madi a diphoofolo t?a go fapana gape ka moka ga rena ra neelana ka phaente ya madi mongwe le mongwe ka kgwedi, gwa bolela Din. “Mmm, ga ke tsebe gore motho a ka aba madi a makaakang ka ngwaga, efela diphaente t?e lesomepedi di kwagala e le t?e dint?i go nna – kgopolo ye botse hle, moratiwa.” “Mohlomongwe maloko a mangwe meloko a ka ikemi?et?a go neelana ka madi nako le nako, tatago o a ratega fa…” “Ra aba go reka madi ka moka go bao ba hwago ,” gwa aba Den. “O swanet?e go hwet?a madi mmeleng pele a e hwa, ke nagana gore, moratiwa, mogongwe pelo e tla be eme gomme go sena selo sa go a pompa.” “Re ka ba fega ka maoto a bona gomme ra bea thepe mogolong wa bona…goba pelong ya bona goba bobedi?” “Ke a bona, ka fao ge mma wa go t?ofala wa morategi a ehwa gomme bohle ba llela seo, o ?i?inya go kitimela fao pele a tonya gomme wa kgopela go mo kgokelela ka maoto gomme wa gogela madi a gagwe ka paketeng gore tatago a nwe ka moragonyana, eh? “O nagana gore seo ba tla se t?ea bjang?” “Re ka aba go t?ea a mangwe pele…” “O se leke go ?i?inya dit?hila t?eo, selo sa botlaela !” “Go bjang ka masea… Mogongwe e sego, eh?” gwa realo Den gomme a homola, Dit?hi?inyo t?a gagwe di gannwe go fihla gabjale. “Ka kakaret?o, bjale, go fihla gabjale sa mathomo, re kgoboket?a madi go maloko a lapa gomme sa bobedi, ra dira motswako wa madi a diphoofolo, seo re sa tsebego gore se tla ?oma. “Se sengwe gape?” “Re ka … aowa, mogongwe aowa…” gwa realo Den. “Bolela, e nt?het?e ntle, sa botlaela goba aowa,” gwa realo mmagwe, “re kgakanegong gomme re lebelela kgetho efe goba efe.” “Gabotse, ge nka ba moMoslem… gomme nka nyala basadi ba bane gomme ba aba madi a mant?i… gomme ge ba ka ba, akere, le bana ba bane mongwe le mongwe, re tla ba le baneedi ba lesometshela gomme…” “Ee, GO LOKILE, Den, re leboga seo! Ke duma ge nkabe ke sa bot?i?a gabjale… Sa go latela, o tla be o ?i?inya gore sesi wa gago a ye thalokong ya thobalano gomme ba lefele ka diphaente t?e pedi!” Din o ile a swaba kudu ka kgopolo yeo gomme a t?ho?wa ke ge mmage a bolela seo, efela Den o be a dumela ka hlogo go fihlela ge Wan a mo raga. “Go ya ka mo go lego, re na le mathata a mangwe a mabedi ao re sa ?et?ago” gwa realo Din. “Mmane Da o bolet?e seo ka nnete, Tate o swanet?e go dumelelana le leano la rena ka gobane o swanet?e go nwa dilo t?eo gomme re nyaka se sengwe sa gosasa.” “Mogongwe re ka diri?a ?eike ya madi a pudi gosasa, ka ge Tate a rata mohlodi wa ona go feta a kgogo, efela ee, o bolela nnete, re swanet?e go ba le se sengwe sa maruri ka pela. Re ka bot?i?a Mmane moragonyana ka seo. Ge e le Tate, o tla no ja seo re mo fago gomme a leboge, go fihlela mola a tiile go lekana go rarolla dinyakwa t?a dijo t?a gagwe, efela ke kgolwa gore o tla leboga gore le a mo naganela.” Ge boraro bja bona ba boet?e go dikgopolo t?a metsotso e mmalwa, Da ‘a tsoga’. “Le kgonne go tla ka dikgopolo dife goba dife, goba ke re ditharollo?” “Aowa, Mmane,” gwa dumela Wan, “Den o bile dikgopolo t?a boikgopolelo, efela di ka se ?ome. Ka go hloka mahlatse, re ?et?e ka dit?hi?inyo t?ela o di dirilego diiring t?e mmalwa t?a go feta.” “Ee, ke naganne gore ke seo le tla se bolelago, efela go bolela nnete, se ga se bothata bjo bonolo go ka bo rarolla. Nna, gape, ke leswiswing ka mo go boipobolo bja ka, efela nako e ?et?e e re ?iile ke mathapama gape ke lapile, yo mongwe wa lena bana a ka se nki?e gae gomme ra lala re nagana ka seo?” Ba emet?e Den go boa pele ba ka ja, a lekola diphoofolo, ba ?ielana ka go hlapa gomme ba ba mmogo metsotso ye mmalwa ya let?at?i ya mafelelo pele ba eya go robala ka pela, ka ge ba be ba lapile monagano ka moka. Le ge go le bjalo nnete ya ditaba ke gore ga go yo a nyakago go ya lebatong la ka godimo go ba no?i le vamphaya, gomme ba rata gore ba ye kua ka moka. Wan o be a sa nyake go robala le yena, efela o be tlamegile, ka ge e le yo mogolo, a eta pele, kgantlele e le ka seatleng le bana ba khutile ka morago ga gagwe ba thothomela. Ba ile ba ema mpeteng wa lenyalo ba lebelela. Heng o be a dut?e thwii mpeteng, letlalo la gagwe la go sehlafala le mahlo a mmala o mokhorale a phadima ka leswiswing. “Dumelang, ba lapa!” realo ka lent?u la tlase, le lekoto. Boraro bja bona ba tsena malaong a bona, efela ba sa tlo?e mahlo go Heng, yo a sa kago a ?i?inyega, efela a no lebela ka pele ga gagwe. 1 3 HENG WA PEE POB Ge ba tsoga mesong, ka ge ba ile ba swarwa ke boroko ka ge ba be ba lapile, Heng o be a khupedit?we ka mapai le mosamelo o le godimo ga hlogo ya gagwe. Bohle ba ile ba tsoga ba ya kua tlase ka pela ka mo ba kgonago, ba feta mpete wa gagwe ka potlako. “Joo, Mma, o bone tate bo?ego bja go feta?” gwa bot?i?a Den. “Mahlo a gagwe le letlalo di be di thuma?it?e phapo?i, efela e be e le mahlo a gagwe, ga go bjalo? E be e le a maso go bo?weu bjalo ka rena, gabjale ke a mahubedu go pinki… E swanet?e go ba e le madi a le ka moka, ke nagana bjalo.” “Ga ke tsebe, moratiwa wa ka, efela ke akanya gore o nepile. O swanetse go hwet?a a mangwe gomme o ye le sesi wa gago go hwet?a maswi a mangwe. O sa gopola ka mmane wa gago a hwedit?ego madi?” “Ee, Mma, ke tla a t?ea go phokwana ye nngwe, gore yela ya mafelelo e fole?” “Ee, ke kgopolo ye botse, Den. Diri?a phokwana ye nngwe t?at?i ka t?at?i go hwet?a madi gomme Din a latele mo?omo wa gagwe wa ka mehla wa go gama. Gabjale, maswi ka moka a dipudi ke a tatago, GO LOKILE? O a hloka go feta rena gomme ga re nyake a swarwa ke tlala gare ga bo?ego, ga go bjalo?” “Aowa, Mma, ga se nnete yeo! Go nt?ere mengwaga gore ke robale maabane bo?ego. Ke be ke t?hogile kudu gore tate o tla tsoga a thoma go sepelasepela, mogongwe a nyaka sengwenyana sa goja – goba yo mongwe.” “Gabjale le se tshwenyege ka dilo t?e bjalo, Den. Ke kgauswi go feta lena, ka fao o tla thoma ka nna pele, efela ge le bona saka ya go hloka madi, ya go ?o?obana ya letlalo mpeteng wa gagwe, t?welang ntle. Gape ge le bona mahlo a mane a le lebelet?e ka morago ga nete ya menang mesong ye mengwe.” “Ka nnete, Mma! Ke tla ya go hwet?a madi ao gona bjale. Din o kae?” “Ga ke tsebe, mogongwe o ?et?e a thomile. T?wela pele le mo?omo wa gago gomme nna ke tla ya go t?ea Da ka sethuthuyhu – ke nagana gore re sa nyaka thu?o ka tatago. Wena le sesi wa gago nkemeleng ke boye pele le eya kua godimo go mmona, go lokile?” “Ee, Mma, ga go hlokege gore o mpot?e gabedi gore ke dire eng ge a ka tla mo tlase?” “Ga ke tshepe gore a ka tla… o be a robet?e ge ke tsoga mpeteng, efela re ka se t?eye nako. Ge a ka tsoga, le se mo dumelele go le atla ge a dumedi?a.” Wan o boile le Da mo metsotsong ye lesome moragonyana, yo a bego a dut?e a nno?i tafoleng a emet?e ketelo ye a ka se e t?habelego go t?wa go yo mongwe wa lapa la Heng. Ge ba boa, Heng ga se a tla mo tlase, Din o tlile le maswi gomme Den o be a le kgauswi le go fet?a. “GO LOKILE,” gwa bolela Da, “Gabjale ke ?i?inya 50-50 ya maswi a dipudi le madi le lehwana la teye la basil, seripagare sa coriander gomme o ?a?et?e se. Hudua ka maatla gomme ke mo ge. Mo fe seripagare sa litere mesong le se sengwe ka nako ya go robala. T?eo di tla lekana gabjale. Joo, le se tsoge le mo file kaliki, ga se e lokele divamphaya! Gabjale a re ye kua godimo go mmona” “Pele re eya godimo, Mmane Da, ke swanet?e go go bot?a gore o fedit?e bont?i bja bo?ego bja maabane a dut?e thwii mpeteng a phadima bjalo ka pakane ka letlalo la go sehlefala, le mahlo a mapinki ka ditlhaka t?e hubedu. Joo, gomme ge a bolela le rena! Joo, Buddha wa ka! Ga senke ka kwa sa go swana le seo. O rile ‘Dumelang, ba lapa’ ka lent?u la go makat?a le lekoto… go be go t?ho?a kudu.” “Gabjale le se tshwenyege… A reye go mmona.” Ba ile kua godmo ka flaseke ya ?eike ya maswi gomme ba tsena ka phapo?ing. Ditswaledi ka moka di be di tswalet?e, ka gare go le leswiswi la kgotlompo. Wan a t?wela ntle gape, a t?ea kgantlele mo seswarong sa yona, a thuma?a ka laetara yeo e fegilwego motatong kgauswi gomme a tsena ka phapo?ing go ba le Da yo a ilego kgauswi le mpete mo Heng a robet?ego. Lesedi la kgantlele ga se le bont?he se se mpsha, ka fao basadi ba bofelela nete ya menang gomme ba dula ka thoko ga mpete. Wan o khupulot?e mapai gomme gona fao a robet?ego, ka go kanama, ka lepono, matsogo a phatlalet?e go swana le Jesu sefapanong, mahlo a bulegile, didiko t?e pedi t?e hubedu ka dialemone t?e dipinki di beilwe ka go t?ho?a, ka maseke wa go hloka tlhagi?o, dipounama t?a gagwe, e le mesetwana ye mebedi go diko;oga molomo. Wan a lebelela Da ka mahlo a dipot?i?o, yo a lekolago molwet?i wa gagwe. A bea bokamorago bja seatla sa gagwe phatleng ya gagwe gomme a se makale go hwet?a e le go phi?o ya phapo?i. “O tsoga bjang lehono, Heng?” gwa bot?i?a mosadi wa gagwe. “Ke swere ke tlala… aowa ke nyorilwe,” a realo, mant?u a et?wa ka molomong wa gagwe go swana le mabje a theoga thabeng a thedimoga. “Go lokile, moratiwa wa ka, bjale dula. Re na le ?eike ya maswi ye bose ya gago.” Basadi ba ile ba mo loki?et?a mesamelo, ba mo thu?a go dula le go mo khupet?a ka lepai. “Enwa se, moratiwa wa ka,” gwa realo Wan, “ke mohlodi wo o ratilego kudu maabane.” Da o t?het?e seo ka thempolareng gomme a mo tsenyet?a lethotswana. Heng o nwele digalase t?e pedi t?a seela se sepinki ka lehulo le letalamorogo la me?unkwane gomme a bonala a matlafala. O ile a ikgogela godimo gomme a lebelela gohle o kare ke la mathomo. “O a e rata, eh, Heng?” gwa bot?i?a Da. “Ke a bona gore o phet?enyana gabjale go feta ge re tsena ka mo. O nagana gore o ka kgona go tla kua tlase lehono? Mahlasedi a let?at?i a ka go kaonafat?a… o bonala o sehlefet?e … ga se wa tlwaela go dula ka ntlong ga go bjalo?” Heng o ile a mo lebelela o kare o bolela polelo e ?ele gomme ka morago a lebelela mosaedi wa gagwe. “O nyaka go ya botshwelamare, Heng? Ke kgale, o ekwa gabotse mo tlase? O nyaka go ya botshwelamare goba ke go tli?et?e pakete?” “Ee, ke kgopolo ye botse, ke nyaka go ya botshwelamare kua tlase, efela sa pele mpheng ?eike ya maswi ye nngwe.” Ka ge go se na le o tee wa basadi yo a tsebago gore o tla nwa ye kaakang, ba mo dumelet?e a enwa ka mo a nyakago gomme Heng a fet?a litere ka moka. Da o be a dut?e a lebelet?e mola Wan a mo thu?a go apara. Ge ?eike ya maswi e thoma go ?oma, Heng a thoma go ba le maatla. “Etla ge, moratiwa, e re ke go ape?e gomme o ye kua tlase.” Basadi ba mo swere ka matsogo ka mo le ka mo gomme ba thu?a monna yo a thuthumelago go ema. O be a swana le paesekela ya leotwana la go tekateka. Ge ba mo i?a ka ntle go yo fologa, a t?ut?ubana gannyane go lesedi la go phadima, ka fao mang goba mang a ka dirago ka morago ga go fet?a let?at?i le seripagare ka phapo?ing ya leswiswi. Den le Din ba bogela tatago bona a fologa ditepisi go bjalo ka setagwa a thu?wa ke mmane wa gagwe le mosadi. Ba be ba t?hogile ka ge a bonala a fokola gape a fapane. Heng ka mehla o be a otile, efela gabjale o be a gohlomet?e, a ?weufet?e bjalo ka lehlwa gape le dialemone t?e pedi t?e hubedu t?a mahlo. Ba ile ba ?iroga ge a dula tafoleng go khut?a. “Den o sa na le galase t?a let?at?i t?ela t?a kgale? Ke nagana gore tatago o a di nyaka lehono, ka ge mahlo a gagwe a ekwa bohloko.” Da a re, “Naa o ka i?a Heng botshwelamare o nno?i, Wan, goba o nyaka Den a go thu?a?” “Aowa, ke nagana gore ke tla kgona.” O mo etedit?e, Heng a diri?a seatla sa gagwe sa go lokologa go ?irelet?a mahlo a gagwe. Ge ba mmu?et?a morago tafoleng ka morago ga metsotso ye lesomehlano, o be a bonala a lapile kudu. “Din, kitimela kua godimo go tla le lelakane le mesamelo ye mmalwa, o ka dira bjalo, hle? Tatago o ile go ikhut?a fa lehono go hwet?a moya o moswa le mahlasedi a let?at?i. Ga senke a fet?e nako ye nt?i gakaaka ka ntlong bophelong bja gagwe, ka fao mmele wa gagwe ga se o tlwaele seo…” Dinako ka moka, Heng o be a lebelela seboledi se sengwe go ya go se sengwe, efela a bonala a sa kwe?i?e poledi?ano. Ba mmeile gabotse malaong gore a iketle gomme Den a tli?a digalase t?a let?at?i t?e disodiso, t?a dilense t?a seipone t?eo a bego a ikgant?ha ka t?ona mengwaga ya kua morago ye lesome ge e be e le t?a sebjale. Dipoelo ke gore Heng o be a bonala o kare ke nonyana ya go makat?a e hlagelet?e kua boithekgong bja hlaka digalase t?a gagwe a khupedit?we ka lelakane le le?weu. “Bjale, bana, le swanet?e go yo loki?et?a tatago lena ?eike ya maswi ye nngwe. O tloga a swere ke tlala lehono gomme seo ke se?upo se se kaone. Go laet?a gore re dira se sengwe gabotse!” “O ikwa o kaonafet?e kudu lehono, Paw, ga go bjalo?” Ka moka ba be ba emet?e phetolo ya gagwe gomme ka morago a dumela ka hlogo, a bonala a swana le leribi?i. Den le Din ba tloga ba sega, ba humana go le bothata kudu go swant?ha sebopiwa sa tafoleng le tatago bona wa diiri t?e masomepedi-nne t?a go feta. “O nagana gore ke apeele Heng se sengwe sa goja bo?egong bjo, Mmane Da?” “Se ka se mo kwe?e bohloko, ge a ka ja, efela seo ga se emele ?ieke ya maswi.” “Heng, o tla nyaka se sengwe sa goja le rena ka moragonyana?” Heng o i?it?e hlogo ya gagwe ka mo le ka mo gomme a lebelela mosadi wa gagwe. “O apea eng bo?egong bjono, Wan?” gwa bot?i?a Da. “Kgogo goba kolobe…sengwe le sengwe seo a se ratago.” Heng o t?wet?e pele go lebelela go tloga go seboledi se sengwe go ya go se sengwe go swana le motho yo mongwe a le nageng yeo a sa bolelego polelo ya fao. “Nkane o sa mmot?i?e? Ga se a ?ilofale, goba mogongwe ga ke kgolwe gore o bjalo.” “O nyaka goja eng bo?eng bjo, Heng, kolobe goba kgogo?” O mo lebelet?e metsotswana ye mmalwa gomme ka morago a re: “Ngwana…” “Ofe? Ka tsela yeo, Heng, o ka se je bana… ga se gwa loka.” “E sego bana ba rena… Bana ba pudi… Re na le ba mmalwa goba aowa?” gwa bolela Heng “Ee, re sa na le ba mmalwa, efela ke nagana gore re be re ile go ba hlokomela go oket?a mohlape.” “Ngwana o tee fela.” “Ee, go lokile, Heng, ka ge o lwala, ke tla go apeela ngwana wa pudi gomme rena ka moka re tla ja kolobe.” “Ke nyaka ya ka e sa but?wa kudu, e na le barbacue, e se na kheri, Wan. Ke na le tumo ya nama, nama ya nnete ye hubedu.” Bana ba be ba imologile ka ge tatago bona a se na maikemi?et?o a go ba ja gabjale. Ge go bonala e ke Heng o ile go robala go emela matena a gagwe, Den a bot?i?a mmagwe ge eba o nagana gore o tla ba ja ka let?at?i le lengwe. “Joo, ge fela re ka kgotsofat?a tumo ya gagwe ya dijo, le ge re sa tsebe gore ke dife gabjale.” “Mmane Da, o nagana eng ka boemo bja Heng?” “Ke nagana gore se se a kgahli?a… se kgahli?a kudu ka nnete. O tla lemoga gore maabane Heng o be a kokota Lebating la Lehu, efela gabjale o thoma go ba kaone kudu iri ka iri, le ge e le gore o bonala a sa swane le Heng yo rena re mo tsebago le go mo rata gabotse.. “Re tla bona gore Heng yo o moswa o fetoga eng goba mogongwe re tla hwet?a wa kgale gape ge a thoma go tlwaela dijo t?a gagwe t?e dimpsha le go fola go fihlela go nako yela a bego a sa diri?e madi a nnete ka gare ga gagwe. “Kakanyo ya gago e ka no ba e se ya maleba bjalo ka ya ka, efela ke tla dumela gore ke lefelong le leswa gabjale gomme ke tla no theelet?a, efela ka dit?hi?inyo t?a Bagwera ba Moya ba ka, le ge e le gore yo mongwe o rile go tla ba kaone ge re ka mmolaya gomme a thoma bophelo ka leswa gape.” “O nagana bjang ka t?hi?inyo yeo, Wan?” “Er, go bolela nnete le nna, ke nagana gore ao ke magato a ?oro, ga go bjalo, Mmane Da?” “Ee, ke a dumela, ke dumelelana le wena fao, ke ka lebaka leo ke sa e ?i?inyago, efela ke kgetho, ge dilo di ka t?wa taolong.” Mo poledi?anong ye, Heng o bonala a robet?e, efela basadi ga se ba lekole seo. “O nagana gore o kwa bohloko, Mmane Da?” “O bonala a na le khut?o kudu, ga go bjalo? O a bolela gabjale gomme ga se a bolele ka go kwa bohloko, ka fao nka se tshwenyege kudu ka boemo bja mmele wa gagwe, ge nkabe ke le wena, efela o mo tseba bokaone go feta bohle, ka fao go t?wa go wena go lebelela maswao afe goba afe a phetogo ya monagano gomme o mpegele gore re boledi?ane ka yona.” “Go lokile, Mmane Da, ke tla dira bjalo. Lebelela, ge eba o na le t?e o nyakago go di dira a re se go swarelele. Bana ba dira gabotse –ba t?ere mediro ka moka ya rena, gore ke kgone go dula le Heng, efela ge o nyaka go i?iwa gae, nka go rulaganyet?a seo. Re thabela thu?o ya gago ka moka, Heng nkabe a hwile ntle le wena gomme ka moka re lemoga seo. Ge eba go na le se o nyakago re go direla. o bolele.” “Ee, ke a leboga, Wan, mogongwe nka ya gae diiri t?e mmalwa, efela ke nyaka go bona Heng ge a eja nama ya gagwe ya put?ane, ka fao ge nka ja le lena nama ya kolobe mathapama, go tla be go lokile. “Ka t?a tefelo, gabjale le se tshwenyege ka seo. Heng ke motlogolo wa ka wa mmamoratwa gomme nka se nyake selo se le hlagela, ge eba go maatleng a ka go se thibela. “Nka ya gae ka maoto le go boa… Le ?i?inya goja ka nako mang?” “Iri ya bo?upa go ya go seripagare go t?wa go iri ya bo?upa, bjalo ka tlwaelo, gomme o amoget?we.” “Go lokile, ke a tloga bjale, ke tla le bona ka iri ya bo?upa. Gabjale ?alang gabotse.” “Gabotse, Mmane Da, gomme re go leboga gape ka thu?o ya gago.” Ge Da a tloga, a ikwa ka tsela ye nngwe ge a nno?i le mogat?agwe. E be e le la mathomo go tloga mola Heng a lwalago, ka ge Den a i?it?e dipudi tlase molapong gomme Din a hlokomet?e serapa sa merogo. Wan o swanet?e go tsebi?a Den gore o swanet?e go bolaya ye nngwe ya diput?ane t?eo di bego di kitima le bommago t?ona ka mohlapeng, efela o be a ka se kgone go tlogela Heng a nno?i. Din e be e le yena a nno?i a ka yago, ka fao o be a tshepa gore Din o tla boa mateneng, efela ka mehla o dira bjalo, ka fao Wan o be a tloga a na le tshepo ya gore Heng o tla hwet?a nama ya gagwe. O lekile go bolela le yena gomme, ka ge go se motho wa go ba theelet?a, o diri?it?e mant?u a lerato. “Moratiwa Heng, o tsogile, moratiwa wa ka? Ka moka… ke be ke tshwenyegile ka wena… hle nkarabe ge eba o a nkwa.” “Ee ke a go kwa ge ke tsogile, efela ke be ke potuma nako le nako, Mud,” a realo ka lent?u la gagwe le leswa la go duma “gape ga se ke kwe dilo t?e mmalwa ka nako yeo. Ka kakaret?o, ke kaonafet?e kudu, efela ka ikwa ka tsela ye nngwe. Ke thabet?e goja dilalelo t?a ka . “Ke nako mang?” “Metsotso ye masomenne-hlano go ya go lesometee, re tla ba le matena e se kgale, o nyaka eng?” “Ke eng?” “Joo, ke salate…” “Aowi, dijo t?a mebutla!” “Efela, o be hlwela o ipshina ka salate ye talamorogo, Heng…” “Nna? Ga ke gopole seo gomme ga ke gopole ke e rata.” “Go ka bjang ka omolete?” “Ee, yeo e kaone. Naa o ka ntswakela ?eike ya maswi?” “Ee, ka nnete, moratiwa, ga ke bone lebaka la go se dire bjalo, Ke na le ye nngwe fa yeo ke e loki?edit?ego dilalelo moragonyana. “Re tla fa Din metsotso ye mengwe ye masometharo go bona ge eba ga a boye. Ke nyaka gore a fe Den molaet?a wa go go bolayela ye nngwe ya diput?ane .” Ka morago ga matena, Din o i?it?e mefaka ye mmalwa, mokotlana wa nama le folaseke ya madi go buti wa gagwe, gore a kgone go dira mo?omo wo mobe, gomme gabjale Din a boela morago serapeng sa merogo. “O bonala o ipshina ka omolete, Heng, ga go bjalo?” “Ee, e be e le bose, nama ye nt?i, protheine e nt?i.” Wan o hlwele le Heng mosegare ka moka, a segelela merogo le go dira souse ya pherefere ya naam pik, efela Heng ga senke a bolele gape. O be a robet?e goba ke borokwana bja mosegare bja go mo fodi?a ka morago ga goja dijo t?a nnete ka morago ga mat?at?i a mmalwa. Din e bile wa mathomo go boa le seroto sa go tlala merogo le me?unkwane ya diiri t?e masomepedi-nne t?e latelago. Den o boile moragonyana gomme a fa mmagwe mokotlana wa nama ya go bolaiwa ka bothakga le folaseke ya madi a pudi ye hwilego. “Ke tla ya go tlot?a mokgopha wo letswai, Mma, go lokile? Ke o karapile ka mo Tate a mpont?hit?ego. Ke tla boa mo metsotsong ye masomepedi” “O se potlake hle, re na le nako ye nt?i. Netefat?a gore o a hlapa ka go hlaba pudi yeo pele o etla tafoleng.” “Ee, Mma…” “Mmm, ?eike ya maswi, ke dupelela sike ya maswi ye bose…” Heng o be a thakget?e ebile a bobola. “Ee, Heng, ?eike ya maswi… o go direla ?eike ya maswi ya moragonyana, efela sa pele re tla ja dilalelo ge mmane a fihla fa. Wan a sebela Din, “ke kgolwa gore o nkgelela madi a pudi goba nama. Lebelela nko ya gagwe e a binabina go swana le ya moloi. Ke mang yo a bego a tla kgolwa beke ya go feta gore re tla be re phela ka tsela ye?” Wan o beile nama ya go ?ala ka set?idifat?ing gomme a bea nama ya Heng kgole kudu gore monkgo wa madi o se mo tshwenye gomme a t?wela pele ka mediro ya gagwe Heng o ile a robala gape bjalo ka sebapadi?wa sa se?upanako seo ba se waenago . Ka metsotso ye masomenne-hlano go ya go tshela, a t?ea merogo ya go segelelwa gore e phophe meetse, a bea mollo o bulegilego ka paketeng yeo ba apeago ka yona godimo ga poloko ya konkoriti ya kgale tafoleng gomme a tsenya malahlanyana a mmalwa. Bo?egong bjo ba tla ja nama ya kolobe ya barbecue – yeo bana ba e ratago. Didiri?wa t?a go be?a di be di le bonolo efela di ?oma gabotse. E be e le ‘sekotlelo’ sa t?hipi se swana le semena matute a namune sa sekgale. Mogopo o tladit?we ka meetse a go bedi?a merogo le sepakethi sa raese gomme phinakele e le ya go be?a nama. Gabotse, mongwe le mongwe o apea dijo t?a bona gomme a di bea godimo ga mogopo go ba t?a bohle, gore e be dijo t?a mohlakanelwa. Ge Da a goroga, e sego ka pela, mo metsotsong e lesome go ya go ?upa, Wan o romile Din go t?ea nama ka set?idifat?ing ka tlase ga ntlo. Ge a le dijarata t?e lesome go ya tafoleng, Heng ‘a phafoga’ gape, nko ya gagwe e binabina. “Mmm, ?eike ya maswi!” “Aowa, Heng, ?eike ya maswi ke ya moragonyana, gabjale o tla ja nama ya put?ane.” “Mmm, nama ya put?ane, ke gabotse, e sa but?wa…” Da o be a kgahlegile gomme a t?ea dinoutse ka monagano. Ge Wan a bea nama godimo ga barbecue, Heng a rola digalase t?a gagwe go lebelela gabotse mo seet?eng seo se sobelago. Mahlo a gagwe a phadima bjalo ka dipakane t?e hubedu kudu a dira gore bana ba sware ke let?hogo le go se kwe?i?e. Bohle fao nkabe ba bolet?e gore merogo ye belago le nama ye apewago di nkga bose, efela e bile Heng yo a bolet?ego pele. “Put?ane e nkga bose gabjale! O se fi?e madi. Heng o nyaka nama e sa but?wa aowa merogo, e nkga gampe.” “Ee, Heng, ke a tseba, e sa but?wa, efela e sego ye tala. Ye e sa le ye tala, e fe metsotso ye mmalwa gape.” “Aowa, Mud, ke tla eja e le bjalo. E nkga bose kudu gabjale, efela motsotso o mongwe le o mongwe monkgo o a hwelela. Ke nyaka ya ka gona bjale.” “Go lokile Heng, e je ka tsela ya gago. O nyaka merogo le nama goba sepakethi?” “Aowa, nama fela, ke nyaka mmutla, e sego dijo t?a mmutla.” Wan o t?ere nama mollong, a bea ye nngwe godimo ga poleiti ya Heng gomme a mo fa yona. “Ke mo ge, Paw, efela e bonala e sa na le madi mo go nna. Ka mehla o be o tlwaet?e goja nama ya gago e but?wit?e gabotse go swana le rena ka moka.” Heng a t?ea poleiti, a e bea nkong ya gagwe gomme a e nkgelela, nko ya gagwe e binabina bjalo ka ya mmutla. Bjale a bea poleiti ya gagwe diropeng t?a gagwe, a nt?ha nama ye nnyane ka diatla t?e pedi gomme a e emi?et?a dinkong t?a gagwe gape. “E bose,” a realo, “e but?wit?e kudunyana, efela e bose kudu.” Heng o be a sa lemoge gore bohle ba tsitsinket?e mesepelo ya gagwe ka moka ge a ngwatha karolwana yeo ya nama gomme a e sohla ka meno a pele. Wan o be emet?e gore o tla ja nama ka moka ka nako e tee. Bjale a swara nama ka seatla se tee gomme a ngwatha dikarolwana t?e dinnyane t?a yona ka letsogo le lengwe. Ge a nt?hedit?e ntle bokagare bjo nago le madi, a e bea dipounameng t?a gagwe a e latswa. Lapa la gagwe la lebelet?ana ka makalo, ge mahlo a gagwe a mahubedu le bopinki a boget?e nama bjalo ka pekwa. “Go na le bothata?” a bot?i?a a i?it?e hlogo ka thoko ga mosadi wa gagwe. “Aowa, Heng, ga go bothata. Go bose bjang go go bona o eja dijo t?a nnete gape, ke sona seo fela. Re go thabet?e, ga go bjalo, batho bohle?” “Ee,” ba dumela ka moka efela Da o be a na le ditsholo t?a gagwe, Le ge a be a sa ikemi?et?a go abelana le bona ka nako ye. “Go lokile! Seo se lokile bjale,” gwa reaalo Heng gomme a t?wela pele go topa dijo t?a gagwe a iphina kudu. Go t?ere Heng metsotso ye masometharo ya go tlala goja nama ya diint?hi t?a sekwere sa diripagare t?e lesomepedi gomme ka morago a thoma ka marapo ao a kokonnego dinama gomme a thoma go a latswa a ?ala a omile. Ba bangwe ba hwet?a gore ga go kgonege go hlokomedi?i?a dijong t?a bona, ditlamorago ya ba gore mogopo o bet?e meetse a oma gomme nama ya swa makga a mant?i, ka fao dijo t?a bona t?a senyega ka bont?i, le ge ba di jele, ka ge e se bona ba go senya dijo. Ge a fet?a nama ya mathomo, Heng a phumola molomo wa gagwe ka bokamorago bja seatla sa gagwe gomme a se latswa gore se hlweke. Molebeledi a ka akanya gore Heng ba mo lokolet?e ka morago gago lokollwa mo a bego a nno?i kampeng ya ma?ole a fiwa borotho le meetse. Ga go le o tee wa bona yo a kilego a bona motho a ipshina ka dijo ka tsela ye. “Naa o nyaka ye nngwe gabjale, Paw,” gwa bot?i?a Din. Heng o ile a swara lelakane leo le lego magetleng a gagwe a le phurulla gore a kgone go iketla. Den a hlakodi?a poleiti diropeng t?a gagwe pele e wela fase. “Re emela se gore se ye fase pele,” a realo Heng, “gomme go tle t?e dingwe Dijo t?e di bose kudu. Heng o di rata kudu.” Den a lebelela mmagwe gomme o be a tseba gore a ra goreng. Heng o be bolela sepigeon-Thai gomme ga go yo a ilego a mo kwa a bolela gampe gakaalo pele, le ge seThai sa gagwe se be se se maleba ka ge a be a na le batswadi ba maT?haena. Ge batho ba thoma go iketla ka dijo t?a bona gomme Heng a homot?e gape, fao gwa kwagala modumo wa go pitlelwa ka thoko t?a gagwe. Bohle ba be tseba se hlagilego, efela ka tlhompho, ba itira o kare ga se ba kwe seo ka moka. Gwa latela se sengwe le monkgo o mobe. Wan le Da ba se mo lebelele. Heng o be a myemyela ka tlase ga digalase t?e diso t?a gagwe. Den a thoma go khwikhwinyega gannyane. Tlase gannyane la mathomo, efela a palelwa ke go itshwara gomme ka pela Din a swaet?wa ke lesego. “Homolang, Bana! Tatago o palelwa ke go itshwara. O a lwala,” gwa realo Wan. “Dijo t?a nnete di ka be di mo tsene.” Le ge go le bjalo, Den le Din ba palelwa ke go itshwara. Heng o no dula fao a ?enne. Ka morago ga metstso ye mmalwa, ge monkgo o fedile, Wan a bolela le Den: “Rwalang tatago le mo i?e botshwelamare, le tla dira bjalo, Den, gore a kgone go itlhweki?a? Ge go na le bothata, goelet?ang gomme ke tla tla go mo thu?a. “Heng, o beye marokgwana a ka gare ka serotong sa bohlatswet?ong, ke tla a hlatswa gosasa.” Ge ba sepet?e, Wan a re: “Gabotse, nna! Joo nna, o reng ka seo, Mmane Da?” “Go a makat?a, ga go bjalo? Efela maitshwaro a Heng a nkgopot?a a go swana le a nonyana. Ke palelwa ke go ?upa gore ke eng, efela ka mo a bego a dut?e fao o kare o kotame gape ka mo a jago gomme ka morago a itshenya … Dinonyana di dira bjalo – ke tshepa gore diphoofolo t?e dint?i di dira bjalo, efela o lebelele dikgogo ka jarateng ya gago. Ga ke kgone go e nt?ha monaganong wa ka gore o a khudit?e fao ka lelakaneng la gagwe le digalase ka morago ga go fet?a goja nama.” “Ka fao, ga o nagane gore ga a na taolo bjale? Ke tloga ke tshwenyega ka mpete wa rena … re sa t?wa go reka materase dibeke t?e mmalwa t?a go feta… e tla ba dihlong, ga go bjalo? O nagana gore go tla loka ge re ka mmeya ka hokong go fihlela re na le nnete?” “Aowa, se tshwenyege! Le dinonyana ga di itshenye ka dihlageng t?a t?ona, le ge e le gore o ka nyaka go mo ape?a leiri go fihlela re kwe?i?a gore go direga eng… Goba marokgwana a polasitiki ge go t?wela pele, efela o tla swanelwa ke ke go ya toropong go reka seo.” Ge Heng a boa le Den, o be a bonala a nyamile, a swabilenyana. “O gabotse, Heng?” gwa bot?i?a mosadi wa gagwe. “Ee, kotsi. Se tshwenyege. Ga go bothata. Go lekane lehono. Eya go robala bjale.” “Ee, kgopolo ye botse. Mmane Da, go bjang ka ?eike ya maswi?” “Ke nagana gore le mo fe ye nngwe pele a robala. Se tshwenyege ka mpete wa gago o moswa, ga senke a senye ola pele, ga ke tshepe gore o tla dira bjalo bo?egong bjono, efela ga ke nyake gore a tsoge gare ga bo?ego a nyaka sengwenyana sa goja, ge eba ke dula le yena ka ntlong.” “Aowa , o tloga o bolela nnete. Den, bea tatago morumong wa tafola motsotsonyana. Din, etla le galase ya ?eike ya maswi, a o tla dira bjalo, hle?” Ge a nwele seo gomme go se ma?ata goba menkgo ya go gonont?ha, Wan o laet?e bana go i?a tatago bona malaong. “Ke tla tla godimo e se kgale go bona ge eba o lokile, efela ke nagana gore o tla robala gabjale.” “Gabotse, gabotse, gabotse, Mmane Da, re tla dira eng, eh? Bjale re na le nonyana ya monna ka gae! O nagana eng ka seo?” “Gabjale ga ke na bonnete, Wan, efela motlae wa gago o ka be o batamet?e nneteng go feta ka mo o tsebago. Re tla swanelwa ke go leta le go bona. “A re bone ge eba o tla nyaka go leba borwa ka marega pele.” Wan o be a se na nnete ya gore Da o dira motlae goba aowa, ka fao a myemyela gannyane mo a ilego a tshepa gore ga a lemogege, efela a tseba ka nnete gore go ka se be bjalo go Mmane Da, wa Sedupe. O be a tshwenyegile, efela ke mang yo a ka se bego bjalo ka tlase ga maemo a? Конец ознакомительного фрагмента. Текст предоставлен ООО «ЛитРес». Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию (https://www.litres.ru/pages/biblio_book/?art=65745977&lfrom=688855901) на ЛитРес. Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.